نکات ایمنی کار با سانتریفیوژ
سانتریفیوژها می توانند آئروسل ایجاد کنند و این باید با هر بار استفاده در نظر گرفته شود. اقدامات احتیاطی که باید رعایت شود، به آنچه که استفاده می شود، بستگی دارد، به طور مثال، اگر مواد خطرناکی مانند مواد سرطان زا، مواد بسیار سمی یا عفونی در یک سانتریفیوژ قرار گیرد، باید اقدامات احتیاطی انجام شود تا از قرار گرفتن پرسنل آزمایشگاه در معرض آئروسل یا مایعات جلوگیری شود.
همچنین علاوه بر رعایت ایمنی درمورد افرادی که در معرض خطرات احتمالی قرار می‌گیرد، نیاز است از سانتریفیوژ هم مراقبت شود. مراقبت نادرست از سانتریفیوژ و اجزای آن می تواند منجر به قرار گرفتن در معرض مواد خطرناک، صدمات یا جراحات، آسیب به تجهیزات و فضای آزمایشگاه و همچنین اختلال در روند تحقیقات و نتایج تحقیقات، از دست دادن هزینه و زمان شود. بنابراین مراقبت کردن از سانتریفیوژ و رعایت نکات ایمنی در هنگام کار با آن بسیار مهم است. در این مقاله به نکات ایمنی کار با سانتریفیوژ پرداخته شده است.
سانتریفیوژها انواع مختلفی دارند، که طبق نوع شان تعداد دور بر دقیقه متفاوتی دارند. به طور معمول 3 نوع سانتریفیوژ وجود دارد:
- میکرو سانتریفیوژ ~ 15000 دور بر دقیقه
- سرعت پایین/ بالا ~ 2000 تا 20000 دور بر دقیقه
- اولترا سانتریفیوژ~ 120000 دور بر دقیقه
خطرات احتمالی سانتریفیوژ
- خرابی مکانیکی و فنی دستگاه
- خرابی تجهیزات آزمایشگاهی (مثل لوله‌ها و غیره)
- تولید آئروسل
- خطای اپراتور
روش‌های عملیاتی نگهداری صحیح از دستگاه
- تمام دستورالعمل‌های شرکت سازنده را برای مراقبت از دستگاه به همان صورت که در کاتالوگ‌های فنی نوشته شده است، دنبال کنید.
- برای نگهداری مناسب دستگاه، یک پروتکل دقیق نظافت و نگهداری از دستگاه، مطابق با شرایط آزمایشگاه خود، تهیه و اجرا کنید.
- فقط از روتور، سطل‌ها، درپوش‌ها، آداپتورها و سایر قطعاتِ سازگار با دستگاه استفاده کنید (معمولا در مورد وسایل جانبی و قطعات سانتریفیوژ، شرکت سازنده ترجیحاتی را معرفی کرده است).
- با متوجه شدن روند غیر عادی، یا ترک در هر بخش عملکردی دستگاه حتما به مسئول آزمایشگاه اطلاع دهید.
- با متوجه شدن اولین علامت آسیب، قطعات آسیب دیده‌ی سانتریفیوژ مثل لوله‌ها و O-rings را جایگزین کنید.
- لوله‌ها، سطل‌ها و روتور را طبق دستورالعمل سازنده بگذارید.
- تمام لوله ها و کاپ‌های ایمنی را محکم ببندید.
- در حین کار حتما درب آن را ببندید.
- به هیچ وجه هنگاه کار دستگاه، آن را باز نکنید. قبل از باز کردن اجازه دهید کاملاً متوقف شود.
- در سانتریفیوژ، O-rings و rotor threads را به صورت هفتگی روغن کاری کنید.
نکات ایمنی کار کردن با سانتریفیوژ
- از کاپ‌های ایمن استفاده کنید.
- به طور هفتگی و همچنین بعد از ریختن ماده‌ای درون یا روی سانتریفیوژ و یا شکستگی‌های احتمالی، تمیز کنید و سپس ضد عفونی کنید.
- سانتریفیوژ را بدون تعادل مناسب روتور به کار نیندازید. پیش از روشن کردن سانتریفیوژ، حتما مطمئن باشید که در محل رو به روی محل قرار گیری نمونه (قرینه مرکزی)، یک لوله دیگر با وزن معادل نمونه قرار دادید.
- از روتورهای افتاده استفاده نکنید.
- در صورت استفاده از واحد سرعت بالا (ultra-speed)، دیسک سرعت را از نظر آسیب دیدگی بررسی کنید و در صورت خراب بودن، استفاده نکنید.
- پیش از استفاده از سانتریفیوژ، حفره‌های روتور و لوله‌ها را از نظر آسیب دیدگی بررسی کنید و در صورت آسیب دیدن استفاده نکنید.
- اگر از روتور سطلی چرخشی استفاده می کنید، موارد کنترلی اضافی که در زیر اشاره شده، دنبال کنید:
- اطمینان حاصل کنید که همه سطل‌های فلزی در جای خود قرار دارند.
- از سطل‌ها، کَپ‌ها و آداپتورهایی استفاده کنید که با یکدیگر انطباق دارند.
- بار متقارن با محور چرخش و محور محوری در حد تحمل دستگاه، توسط سازنده توصیه شده است.
- اطمینان حاصل کنید که سطل‌ها به درستی به روتور نشسته اند و روتور به درستی به دوک سانتریفیوژ متصل شده است.
- اگر از روتور زاویه ثابت استفاده می کنید، موارد کنترلی اضافی که در زیر اشاره شده، دنبال کنید:
- درب روتور را به درستی محکم کنید.
- روتور را به درستی نصب کنید و به اسپیندل متصل کنید.
- برای تأیید اتصال روتور به آرامی روی روتور را بالا بکشید.
- برای کسب اطلاعات خاص درمورد دستگاه و نگهداری آن با نماینده سانتریفیوژ خود تماس بگیرید.
اگر مشکوک به نشت از سانتریفیوژ هستید، محل را ترک کنید، حداقل 30 دقیقه سانتریفیوژ را باز نکنید تا اجازه دهد تا آئروسل ها ته نشین شوند، سپس با پوشیدن تجهیزات محافظتی شخصی مناسب (Personal Protective Equipment: PPE) و انجام اقدامات احتیاطی لازم را انجام دهید.