آموزش شیشه گری
شیشه گری،آموزش شیشه گری،شیشه کاری،ساخت شیشه،مدرک شیشه گری،هنرشیشه گری
هدف از آموزش شيشه گری بعنوان يك واحد درسی براي شيمی علوم پايه نيازی بوده كه از ابتداي پيدايش آزمايشگاههای علمی تحقيقاتی برای محققان وتكنسينها
ومربيان آزمايشگاه وجود داشته و در نهايت ضروری دانستند كه بعنوان يك درس تدريس گردد.با شناخت شيشه وخواص آن متخصص ميتواند با انتخاب صحيح ازمايشی
نتيجه بخش وباصرفه داشته باشد.جگونه؟بعضی شيشه ها با بعضي مواد شيميائی تركيب ميشودو محقق يا تكنسين اگربدون در نظر گرفتن اين موضوع واكنشی را انجام دهد
به نتيجه دلخواه نخواهد رسيد و مجبور ميشود بارها وبارهاآنرا تكرار نمايد كه اين دراين درس دانشجو با انواع شيشه هائی كه درآزمايشگاه سر و كار دارد و مورداستفاده
آن آشنا ميشود،مقداری آموزش شيشه گری ميبيند و تمرين ميكند ودرآخر ياد ميگيرد كه بتواند وسايل ابتدائی را كه كسری آن موجب به تعويق افتادن كار و به هدر رفتن
مبالغی بودجه ميشود با يك مشعل گاز و اكسيژن ساخته، مسئله را حل كند.به اين ترتيب مقداری باورنكردنی وقت وسرمايه صرفه جوئی مي نمايد.
شیشه گری،آموزش شیشه گری،شیشه کاری،ساخت شیشه،مدرک شیشه گری،هنرشیشه گری
این کارگاه با هدف آشنائی دانشجویان جهت رفع نیاز اولیه در آزمایشگاه وساخت لوازم ساده مانند لوله آزمایش,زانوئی,لوله موئینه وپرداخت لبه های تیز شیشه برگزار میگردد.
آموزش شیشه گری مهارتی است که نیاز به تربیت دست برای چرخاندن شیشه ,هماهنگی جشم و ریه برای دمیدن در آن ,دقت در اندازه گیری
با چشم برای تنظیم قطر بالون در حال دمیدن, دارد و این مهارتها فقط با تمرین جدی و راهنمائی استاد در کارگاه بصورت عملی امکان پذیرمیباشد.
شیشه گری
پیدایش شیشه:
شیشه در طبیعت به صورت کوارتزدر ماسه های کنار دریا ومعادن سنگ کوارتز, از دگرگونی سنگ سیلیس(sio2)که در مجاورت حرارت مرکز زمین ذوب و سپس
شفاف و سرد شده وجود دارد.شیشه کوارتز که به آن درّکوهی هم میگویند در گذشته مانند الماس جزء سنگهای گرانبها بوده واز آن لوازم تزئینی درست میکردند.
تاریخچه شیشه گری:
“با توجه به اشیاء یافت شده باستانی معلوم شده از حدود 4000تا 4500 سال پیش انسان توانسته شیشه را درکارگاه ذوب نماید واز آن مهره های تزئینی
و زینتی بسازد,ولی اینکه اولین بار کدام قوم ودر کدام منطقه به این صنعت دست یافتند مشخص نیست.انسان از زمان شناخت ذوب شیشه بدلیل نجابت
(میل ترکیبی کم)آن نسبت به فلزات, جهت نگهداری روغنهای معطروعصاره گیاهان بکار میبرده است,هرچه علم شیشه گری رشد کرده کاربرد بیشتری در
صنایع و زندگی روزمرّه پیدا کرده است.در ایران در ناحیه خوزستان که تحت نفوذ فرهنگ بین النهرین بوده اشیای ساخته شده با پوشش لعاب شیشه ای در حدود 4000سال پیش(2000ق.م.)یافت شده است.”
آشنائی با شیشه:
ماده اصلی شیشه های مختلف اکسید سیلیسوم sio2که بصورت سنگ سیلیس در طبیعت است و مواد معدنی دیگری که بیشتر اکسید یا نمکهای فلزی میباشد.
حرارت پذیری شکنندگی,میل ترکیبی با موادشیمیائی, شفافیت از خصوصیاتی است که با تغییر نسبت مواد مخلوط در آن تغییر میکند.
در اینجا ما تنها به ذکر کلی ترکیبات سه نوع شیشه که در آزمایشگاه مصرف میشود میپردازیم:
1 – کوارتز(درّکوهی): این شیشه حدود 90 تا 98% سیلیس و بقیه, نمکهای فلزی است.كوارتز امريكائي
5/96درصد سيليس.
3% اكسيد بور
و5/0%اكسيد آلومينيوم(آلومينا)
در تركيب خود دارد.
خاصیت آن حرارت پذیری زیاد (مقاومت در برابر حرارت)میباشد که میتواند تا حدود 1000درجه را بدون پیدا کردن تنش تحمل نماید.برای ذوب از
شعله هیدروژن واکسیژن باید استفاده شودکه حرارت بالای 2000درجه سانتیگراد تولید می کند. دمای ذوب کوارتزاز1400 به بالااست و از 1800
میتوان به آن شکل داد . دمای تنش گیری کوارتز حدود 1050-1200درجه می باشد.
2- بوروسیلیکات(پیرکس) : حدود 70 تا75% سیلیس و25تا30% بقیه نمکهای فلزی میباشد.
مواد تركيب شده در آن عبارت است از:سيليس(sio2) 3/74درصد.
اكسید بوريك(B2o3)17 درصد.
آلومينا(Al2o3)2درصد.
اكسيد سديم(Na2o)5/4درصد.
اكسيد پتاسيم(K2O )2درصد.
اكسيد كلسيم(Cao)2/0درصد ميباشد.
دمای حرارت قابل اطمینان حدود 400 الی500 درجه در صورت داشتن مایع درون ان است یعنی اگر خشک آن را روی شعله بگیریم مسلماٌ
تنش پیدا کرده و میشکند, مگر اینکه به آرامی خنک شود.دمای ذوب آن 800تا1400درجه میباشد.
دمای تنش گیری پیرکس حدود,570 تا550 درجه می باشد. با توجه به اینکه اکثر شیشه های آزمایشگاه پیرکس میباشد, ما در کارگاه
شيشه گري هم به این دلیل هم بدلیل اینکه رواني(سياليت)ان كمتر از قليائي است و تنش کمترپيدا ميكنداز این نوع شیشه برای آموزش استفاده میکنیم.
3- قلیائی(سودائی): حدود 40 تا 60% سیلیس و40تا60% بقیه,نمک های فلزی میباشد.
مقدار مواد تشكيل دهنده شيشه قليائي بشرح زير است:
سيليس (sio2) 60 درصد
اكسيد آلومينيوم(Al2o3)6/2درصد
آهك(cao)7/5درصد
اكسيد منيزيم(Mgo)9/2درصد
اكسيد پتاسيم(K2o )2/1 درصد
اكسيدسديم (Na2o )3/26درصد
انديدريدبوريك (B2 o3 )5/0 درصد3/26
این شیشه با توجه به اکسید سدیم زیادی که دارد بیشتر با مواد شیمیائی ترکیب و PH آنها را تغییر میدهد,برای نگهداری طولانی مدت مواد
مناسب نیست.در آزمایشگاه بیشتر برای ظروف اندازه گیری مانند پیپت وبورت بکار برده میشود.مقاومت در مقابل تغييرات نا گهاني دما(شوك حرارتي)
دا منه اي ازتغييرات دماميباشد كه شيشه با ضخامت ( ( thickness متوسط،براثر سرد شدن ناگهاني نميشكند. دمای تنش گیری حدود
400تا 450درجه میباشد.دمای ذوب درحدود 560تا900 درجه است
نمکهای فلزی مانند :سدیم, پتاسیم , آلومینیوم,آهن ,کبالت,کلسیم و نمکهای دیگر می باشند. که هر کدام به منظور خاصی در ترکیبات
شیشه مورد مصرف میباشند.
تنش (stress) : وقتی که به یک جسم جامد بطور موضعی حرارت میدهیم مولکولهای آن به جنبش در میایند وجا بجا میشوند ولی پس
از سرد شدن فرصت برگشت به جای خود را پیدا نمیکنند , در اینصورت جای بیشتری اشغال و به بقیه جسم فشار میاورند این حالت را تنش میگویند.
تنش گیری (annealing): عبارت است از حرارت دادن جسم تا دمای قبل از ذوب که برای شیشه های مختلف در بالاگفته شده است و سپس به آرامی خنک کردن آن.
آموزش عملي
همانطور كه قبلا گفته شدآموزش شیشه گری مهارتی است که نیاز به تربیت دست ريه وچشم برای انجام شيشه گري دارد
برش شيشه:لوله هاي شيشه ای بصورت شاخه هاي5/1متري ميباشند كه بايدمقدار مورد احتياج را از ان جدا كرد براي برش از الماس
مخصوص لوله كه تيغه فولادي با لبه تيز شده است استفاده ميكنيم.روش بريدن در كارگاه اموزش داده خواهد شد.
ابزار اندازه گيري طول لوله متر فلزی است كه همه با آن آشنائی داريد.
ابزار اندازه گيری قطر لوله كوليس ورنيه است كه با دقت مندرج در روی انتهاي حط كش درج شده تا صدم ميليمترفطر خارجی،قطرداخلي
وضخامت لوله را ميتوان اندازه كيري كرد.ورنيه را به اينترتيب درجه بندي مي كنند:49ميليمتر را به 50 قسمت مساوي تقسيم مي كنند.
در اين صورت هر خط 02/0ميليمتررا نشان ميدهد.
يا9ميليمتر را به ده قسمت مساوي تقسيم مي كنند،هر قسمت 1/0ميليمتر را نشان خواهد داد.باطرزكارآن در كارگاه آموزش خواهيد ديد.
روش گرفتن لوله با دست چپ
لوله را از وسط دردست چپ درمشت طوری میگیریم که پشت دست رو به بالا و انگشتان رو به میز باشد ، لبه ایکه باید حرارت بخورد طرف
شعله و طرف بسته لوله سمت انگشت کوچک قرار داشته باشد . هر کدام از انگشتان باید به وظیفه خود را که از مغزفرمان میگیرد مستقل از انگشتان دیگر بدرستی عمل کنند.
انگشت شست و سبابه(نشانه)لوله را حدود 3/1 (یک سوم) پیرامون یا محیط لوله میچرخاند.
انگشت سوم و چهارم حائل لوله هستند ولی شیشه رامحکم نگاه نمیدارند،انگشت کوچک باید تمام وزن لوله را تحمل نماید و دخالتي در چرخاندن لوله نمی نماید.
شیشه گری،آموزش شیشه گری،شیشه کاری،ساخت شیشه،مدرک شیشه گری،هنرشیشه گری
روش گرفتن لوله با دست راست
گرفتن لوله با دست راست برعکس دست چپ است، بدین ترتیب که پشت دست رو به میز و کف دست رو به بالا می باشد.چرخانیدن شیشه در دو حالت قبل از جوش و بعداز جوش متفاوت است.
حالت قبل از جوش:لوله را روی 4 انگشت گرفته و با انگشت شصت آنرا حد اقل 270درجه میچرخانیم،تا دور تادور لبه لوله حرارت دیده ویکنواخت ذوب شود.
حالت بعد از جوش: لوله را بین سه انگشت شست و سبابه وانگشت میانی گرفته وانگشت چهارم را قدری خم کرده بطوری که اززير لوله راروی ناخن حائل شده و از بالا پائین
بطرف داخل دست برگشته و لوله روي ناخن جهارم تكيه ميكند انگشت كوجك محكم به كنار انگشت جهارم جسبيده و به نگه داشتن لوله كمك ميكندتنها شست و سبابه لوله را ميجرخانند.
البته همه توضيحات رادركارگاه بطورعملي تمرين خواهيد كرد.شیشه گری،آموزش شیشه گری،شیشه کاری،ساخت شیشه،مدرک شیشه گری،هنرشیشه گری
آنچه بايد در رفتار با شيشه هاي آزمايشگاهي بدانيد
شيشه بدليل غيرانعطاف پذيري،در مقابل عصبانيت و بيدقتي شما كه نسبت به آن داشته باشيد واكنش نشان داده ترك برداشته و ميشكند پس
با آرامش و حواس جمع از آن استفاده نمائيد.شیشه گری،آموزش شیشه گری،شیشه کاری،ساخت شیشه،مدرک شیشه گری،هنرشیشه گری
وقتي كه شيشه را روي ميز ميگذاريدو يا كشو ظروف شيشه اي را باز ميكنيدبايد بارامي اينكار را بكنيد.اگر از وسيله رداژ دار(سرسمبادهاي)و يا
شيردار استفاده ميكنيداولاٌ سايز رداژها يا مغزي و پوسته شير هم سايزباشد.دوماٌ قبل از استفاده با كمي روغن سيليكون انها را چرب نموده كه
دراثرچرخش درون يكديگرخش نيفتند خش باعث نشت بخارو مايعات در اتصالات سمباده اي ميشود،باصطلاح از آب بندي خارج ميشوند.شیشه گری
آموزش شیشه گری،شیشه کاری،ساخت شیشه،مدرک شیشه گری،هنرشیشه گری
از ديگر خطراتي كه براي شيشه وجوددارد تنش (استرس است)تنش در شيشه در اثر حرارت يا ضربه بوجود ميايد،اگر ظرف را حرارت دهيم و بلا فاصله
روي ميز سرد قرار دهيم اختلاف دما باعث انقباض شيشه شده در حالي كه قسمت هاي ديگر گرم و منبسط است وامكان شكست ان زياد ميشود.
براي چاره بايد ظرف داغ راروي صفحهاي عايق يا چوبي كه بعضا داراي سوراخ حهت بالنهاي ته گرداست،قرارداد.عايق بودن سطح تماس باعث انتقال حرارت آرام تر ميگردد.
شیشه گری،آموزش شیشه گری،شیشه کاری،ساخت شیشه،مدرک شیشه گری،هنرشیشه گری
شيشه های شكسته دارای لبه هاي بسيار تيزی است، پس هرگزنبايد بادست جمع آوری شوند.لوازمی كه قسمتی از ان شكسته نيز بايد سريع
تعمير شده يا تيزی ان گرفته شودتااز خطرزخمی شدن مصون مانيم.اگر وسيلهاي بايد تعمير شود حتما تميز و عاری از مواد شيميايی گردند چون
دراثر حرارت بخار شده وباعث مسموميت يا ضايعاتی مانند سرطان و امراض ديگر ميشود.
تميز كردن شيشه ها و فيلتر ها
ادوات شيشه ای كه با شستن پاك نميشوندبا حلالهای زير پاك خواهند شد
چربی وگريس:تتراكلريد كربن((ccl4يا يك حلال آلی ديگر
آلبومن (CLH) : اسيدهيدروكلريدريك
مواد آلي:خواباندن ادوات بمدت 12ساعت در اسيدسولفوريك غليظ ( H2SO4 ) وكمی نيترات پتاسيم ( KNO3 ) وپركلرات وسپس آب كشيدن كامل آنها
اكسيدمس (CUO ) ولكه هاي آهن (Fe): اسيد كلرهيدريك همراه كلرات پتاسيم
سولفات باريم: اسيدسولفوريك غليظ وداغ
بقاياي جيوه (Hg) : اسيد نيتريك داغ وغليظ
سولفيت جيوه: تيزاب سلطانی داغ
كلريد نقره (AgCl): هيپوسولفيت سديم (NaSo3)
نکته: برای پرداخت لبه شیشه شکسته مشعل گاز و اکسیژن(هواٰگاز) نیاز است و شعله آزمایشگاهی حرارت لازم برای ذوب پیرکس را ندارد.تنها میتواند شیشه های قلیائی را نرم کند.
هیچ محصولی یافت نشد