۱۰ فایده‌ی شگفت‌انگیز حضور در طبیعت برای کودکان
تا همین چند سال پیش، طبیعت، جز جدانشدنی زندگی مردم بود اما پیشرفت تکنولوژی و تغییر سبک زندگی همه‌ی ما را از بودن در طبیعت دور کرده است. بیشتر بچه‌های نسل جدید کوه و جنگل و کویر را تنها از قاب تلویزیون دیده‌اند و تجربه‌ی واقعی از طبیعت و نشانه‌های آن اعم از خاک، آب، باد، موجود زنده و درختان ندارند. کودکان قبلا تجربه‌های مستقیم زیادی از طبیعت داشتند اما درک کودکان امروزی محدود شده به تصاویر مجازی که امکان کسب خاطرات ماندگار را نمی‌دهند. متاسفانه در نسل جدید مفهوم بازی و سرگرمی تغییر کرده و کارهای ساده‌ای مانند خاک‌بازی و دنبال کردن پروانه‌ها و آتش روشن کردن دور از دسترس شده است.
غریبه بودن کودکان با طبیعت چیزی است که باید آن را جدی گرفت. دور ماندن از کشف مستقیم طبیعت برای بچه‌ها به‌طور جدی آسیب‌زا است و بر سلامتی جسم و ذهن آن‌ها اثر منفی دارد. طبیعت برای کسانی که همراه و هم‌سو با آن باشند هدایا و نعمات فراوانی دارد. در ادامه با ما همراه باشد تا ۱۰ هدیه‌ی شگفت‌انگیزی را بررسی کنیم که کودکانی که در دامان طبیعت وقت می‌گذرانند، بیشتر از بقیه از آن‌ها برخوردار خواهند شد.
۱. ویتامین D بیشتری جذب می‌کنند و استخوان‌های قوی‌تری خواهند داشت
ویتامین D یک ماده‌ی مغذی ضروری برای بدن انسان است. بدن ما برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد. این ویتامین در رشد استخوان، بهبود وضعیت استخوان و تقویت عملکرد سیستم ایمنی موثر است. زمانی که پرتوهای خورشید به پوست برخورد می‌کنند، فرآیندهای ساخت ویتامین D درون بافت‌ها آغاز می شوند.
پس حتما فرزندتان را تشویق کنید که زمانی از روز را در طبیعت و فضای باز سپری کند و در معرض تابش نور خورشید قرار بگیرد. مراقب باشید که زمان حضور کودک زیر آفتاب به مدت طولانی و در ساعت نزدیک به ظهر نباشد زیرا آفتاب گرفتن به مدت زیاد برای پوست مضر است. البته مختصصان پوست می‌گویند استفاده از لوسیون ضدآفتاب برای همه، مخصوصا برای بچه‌ها برای بودن در فضای باز، ضروری است.
۲. تفکر خلاقانه‌ی قوی‌تری خواهند داشت
اکثر کودکان در هر حالتی که باشند، باز هم تمایل دارند یک بازی در ذهن‌شان بسازند. تخیل کودکان با کوچک‌ترین سرنخی، یک داستان جدید خلق می‌کند. حتما بچه‌هایی را دیده‌اید که روی یک تکه چوب، نام اسب می‌گذارند و ساعت‌ها با آن چوب به این سو و آن سو می‌دوند و خودشان را یک سوارکار ماهر در حال تاخت و تاز تصور می‌کنند. یا گاهی صدای قطار در می‌آ‌ورند و بدون خستگی، قطاربازی را ادامه می‌دهند. این‌ها دو نمونه‌ی ساده از بازی‌هایی است که بچه‌ها بدون نیاز به وسایل بازی و در محیط باز، تنها از قوه‌ی خلاقیت‌شان بهره می‌گیرند و اوقات خوشی را در کنار هم سپری می‌کنند.
۳. مهارت‌های حرکتی بیشتر و سیستم ایمنی قوی‌تری خواهند داشت
بدن ما علاوه برای سالم بودن، به غیر از خوردن مواد غذایی باکیفیت، به تحرک هم نیاز دارد تا بتواند مواد غذایی دریافت شده را به‌خوبی جذب کند. پس برای تقویت قوای جسمی فرزندتان در کنار تغذیه مقوی، برنامه‌ای برای ورزش و تحرک هم داشته باشید تا جذب ویتامین‌ها را بالا ببرید و از التهاب‌ها و بیماری‌های ناشی از کم‌تحرکی دور بمانند.
کودکانی که در محیط باز و طبیعت وقت می‌گذرانند، به‌مرور مهارت مراقبت کردن از خودشان را یاد خواهند گرفت. دویدن، دوچرخه‌سواری، پریدن و لی‌لی کردن در حین بازی‌های کودکانه مهارت‌های حرکتی آن‌ها رشد می‌دهد و در آینده سالم‌تر و انعطاف‌پذیرتر خواهند شد.
به طور طبیعی، بچه‌ها وقتی بیرون از خانه هستند، در معرض خاک نیز قرار می‌گیرند که در واقع یک راه خوب برای تقویت سیستم ایمنی بدن آن‌ها است. کودکانی که از سنین پایین با خاک سر و کار دارند، در مقایسه با سایر کودکان، بدن مقاوم‌تری دارند زیرا سیستم ایمنی بدن‌شان آمادگی مقابله با بیماری‌ها را پیدا کرده است.
۴. توانایی سازمان‌دهی و هماهنگی بیشتری پیدا خواهند کرد
کودکانی که در خارج از منزل و در کنار دوستانشان وقت می‌گذرانند، تمایل بیشتری به هماهنگی با یکدیگر دارند زیرا برای بازی کردن در فضای باز و محیط طبیعت، نیاز دارند که نوبت را رعایت کنند و وسایل بازی مانند توپ، راکت بدمینتون یا تاپ و سرسره را به‌صورت اشتراکی استفاده کنند. بنابراین یاد می‌گیرند چطور با هم ارتباط برقرار کنند، منظم باشند، تیم تشکیل دهند و برای برنده شدن از پس چالش‌ها بربیاند. همه‌ی این‌ها از مواهب حضور کودکان در یک محیط باز و البته امن است و توانایی‌هایی که یک کودک در این بازی‌ها به دست می‌آورد، هیچ‌کدام با تماشای کارتون و بازی کامپیوتری اتفاق نخواهند افتاد.
۵. از نظر بدنی فعال‌تر و چابک‌تر هستند
کودکان این روزها بیشتر از هر زمانی در گذشته، در معرض ابتلا به چاقی، مشکلات قلبی و دیابت قرار دارند و علت آن کم بودن فعالیت بدنی و گرایش کودکان به سرگرمی‌هایی مثل بازی کامپیوتری و تماشای تلویزیون است. چنین سرگرمی‌هایی نیاز به تحرک ندارند و باعث خواهند شد در پروسه‌ی رشد جسمی و ذهنی کودک اختلال ایجاد شود.
پس به عنوان والدین دلسوز شرایطی را فراهم کنید که کودک‌تان بیشتر به حضور در طبیعت علاقه‌مند شود. در کنار فرزندتان درباره‌ی موضوعات طبیعت کنجکاوی کنید، از درخت بالا بروید، سنگ جمع کنید و خانه‌ی چوبی بسازید. بعد از آن خواهید دید که کودکی که هیچ علاقه‌ای به طبیعت نداشت، چگونه با ذوق و هیجان پدیده‌ها را دنبال می‌کند و مدام از این سو به آن سو می‌دود. چنین کودکی از نظر بدنی سالم‌تر خواهد بود و شانس کمتری برای ابتلا به بیماری‌ها خواهد داشت.
۶. احترام به طبیعت را خواهند آموخت
شاید بچه‌های کوچکی را دیده باشید که رفتار درست در محیط باز را نمی‌دانند، زباله‌ها را در هر گوشه‌ای رها می‌کنند، برگ گیاهان را مچاله می‌کنند و به سمت پرندگان سنگ پرتاب می‌کنند. بهتر است چنین رفتاری را خشونت و سنگدلی خطاب نکنیم و فکر کنیم شاید این کودک آداب حضور در طبیعت را یاد نگرفته است. این والدین هستند که باید به بچه‌ها احترام گذاشتن به همه‌ی اجرای طبیعت را بیاموزند و بگویند که هر موجود جانداری، نقشی در نظام طبیعت دارد و ما باید مراقب آن‌ها باشیم.
از فرزندتان بخواهید که با دقت بیشتری رفتار کند، گل‌ها و چمن‌ها را لگد نکند و به حشرات و جانوران کوچک آسییب نرساند. از کارهای مثبت او هم استقبال کنید، مثلا زمانی که دیدید فرزندتان از یک پرنده‌ی زخمی پرستاری می‌کند، یک بره را نوازش می کند و برای سگ‌ها و گربه‌ها غذا کنار می‌گذارد، از عشق ورزیدن او به موجودات زنده تقدیر کنید.
۷. مهارت مشاهده و درک بالایی خواهند داشت
بچه‌هایی که فرصت داشته باشند آزادانه در محیط طبیعت وقت بگذرانند، ذهنی باز و چشمانی تیزبین خواهند داشت که تغییرات اطراف‌شان را به‌دقت رصد می‌کند. آن‌ها هر روز جلوه‌ای جدید از طبیعت را تجربه می‌کنند و مستعد مشاهده‌ی همه چیز در اطراف خود هستند. شاید پیش آمده که فرزند خردسال شما زودتر از هر کسی متوجه یک حشره‌ی کوچک در خانه می‌شود که شما از آن بی‌خبر هستید زیرا یک کودک فعال، از کل جهان طبیعی اطراف خود آگاه است. فکر چنین کودکی در یک اتاق محصور نیست و هر روز در تلاش است چیزهای جدیدی را کشف کند. او یک بوم وسیع دارد که می‌تواند هنر خود را با عناصر متنوع محیط اطراف نقاشی کند.
۸. چشمان سالم‌تری خواهد داشت
این روزها کتاب خواندن، فیلم دیدن و بازی با تبلت تبدیل به بزرگترین تفریح بچه‌ها شده است که همه‌ی این فعالیت‌ها هم را به طور مداوم و ساعت‌های طولانی انجام می‌دهند. در نتیجه بیشترشان چشمانی خسته و ملتهب دارند و به‌زودی نیاز به استفاده از عینک خواهند داشت. تجربه ثابت کرده که کودکانی که زمانی از روزشان را در فضای باز می‌گذرانند، کمتر دچار نزدیک‌بینی می‌شوند و چشمان سالم‌تری دارند.
۹. عادات غذایی سالم‌تری پیدا خواهند کرد
کودکی بهترین زمان برای شکل دادن عادات غذایی سالم است. بردن بچه‌ها به مزرعه یا باغی که محصولات کشاورزی در آن کشت شود یک تجربه‌ی عالی برایشان خواهد بود. فرزندتان را به باغ سیب یا باغ نارنگی ببرید و از او بخواهید که میوه‌ها را خودش بچیند و بخورد. طعم تازگی و شادابی میوه‌ی تازه چیده شده چیزی است که هرگز از یاد نخواهد برد و در آینده بیشتر به خوردن مواد غذایی تازه و ارگانیک تمایل خواهد داشت.
شرکت کردن در پروسه‌ی کاشت محصولات کشاورزی را به عنوان یک کار پر افتخار به کودک‌تان معرفی کنید زیرا کاری سخت و بسیار ارزشمند است. کودکی در کارهای باغ‌داری مشارکت داشته باشد، با ذوق و علاقه‌ی بیشتری از آن محصولات تغذیه خواهد کرد.
۱۰. از همه مهم‌تر، با بودن در طبیعت شادتر خواهند بود!
ماندن در داخل خانه برای مدت طولانی می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به اضطراب و افسردگی شود، مخصوصا برای کودکان که کار زیادی برای انجام دادن در محیط بسته ندارند. کودکانی در خانه آرام و ساکت هستند و از بیرون رفتن استقبال نمی‌کنند، وقتی در کنار هم‌سالان‌شان در پارک قرار می‌گیرند می‌توانند ساعت‌ها بازی کنند، فریاد بززند و بالا و پایین بپرند و در آخر هم نخواهند به خانه برگردند. بازی کردن در طبیعت به کودکان این فرصت را می‌دهد که رها و بدون داشتن دغدغه‌ی خراب شدن وسایل بازی، ساعت‌های زیادی را مشغول باشند و تنها به خندین و وقت گذراندن با دوستانشان تمرکز کنند.
در آخر
تخریب و نابودی محیط زیست، یک واقعیت دردناک در دنیای امروز است. افزایش پیوند میان کودکان و طبیعت برای آگاهی نسل جدید از ارزش‌های محیط زیستی، بسیار اهمیت دارد. میل داشتن کودکان به حضور در طبیعت و مراقبت از آن می‌تواند نقش بسزایی در حفاظت از محیط زیست داشته باشد، محیط زیستی که هم‌اکنون بشدت آسیب‌پذیر و شکننده و نیازمند توجه جدی است.
در کنار ضرورت مراقبت از محیط زیست اطراف‌مان، حضور در فضای باز مواهب زیادی برای همه‌ی ما و به‌خصوص کودکان دارد. امیدواریم نسل آینده‌ی جامعه‌ی ما بتواند ارتباط درست‌تر و معقول‌تری با جهان طبیعت بساز و از مزایای بی‌شمار آن برخوردار شود.