۲۳ ضرر و فایده‌ی مهم بازی‌های ویدیویی برای فرزند شما
این روزها بازی‌های ویدیویی بسیار محبوب هستند و افراد زیادی فارغ از سن و سال، ساعت‌ها وقت خود را در طول روز صرف این بازی‌ها می‌کنند. اما آیا تابه‌حال در مورد مزایا و معایب بازی‌های ویدیویی فکر کرده‌اید؟ به نظر شما این بازی‌ها می‌توانند مفید هم باشند یا فقط باعث آسیب رسیدن به سلامت جسم و روح می‌شوند؟
بازی‌های ویدیویی از چه زمانی آغاز شدند؟
حوالی دهه‌ی ۱۹۷۰، بازی‌های ویدیویی شکل گرفتند و امروز به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی بسیاری از کودکان و بزرگسالان تبدیل شده‌اند. بازی ویدیویی به آن دسته از بازی‌هایی گفته می‌شود که فرد بازی‌کننده یا گیمر با کمک یک دیوایس الکترونیکی مثل موبایل، تلویزیون یا کامپیوتر انجام می‌دهد. از همان زمان تابه‌حال، در مورد مزایا و معایب بازی‌های ویدیویی بحث‌های فراوانی وجود دارد.
رالف اچ. بائر (Ralph H. Baer) که به‌عنوان پدر بازی‌های ویدیویی شناخته می‌شود، این مسیر را در سال ۱۹۶۷ آغاز کرد؛ زمانی که اولی کنسول ویدیوگیم چندبرنامه‌ای و چندبازیکنی به نام The Brown Box را ساخت. بعد از او شرکت‌های زیادی وارد تجارت ساخت بازی‌های ویدیویی شدند.
این روزها شاید افراد زیادی از سنین مختلف را دیده باشید که ساعت‌ها وقت خود را صرف بازی‌های ویدیویی می‌کنند و حتی بسیاری از دانش‌آموزان، بازی ویدیویی را به انجام تکالیف و بازی‌های فیزیکی ترجیح می‌دهند. وقتی والدین از بچه ها می‌خواهند که بازی را رها کند و سراغ تکالیف خود بروند، آنها تقاضا می‌کنند که چند دقیقه‌ی دیگر هم بازی کنند و این چند دقیقه به چند ساعت تبدیل می‌شود.
بسیاری از والدین نگران این شرایط هستند و باور دارند که ساعت‌های طولانی نشستن جلوی صفحات نمایش و خیره شدن به آن می‌تواند مانع رشد کودکان شده و مشکلات فراوانی برای سلامت جسم و روح آنها ایجاد کند. این نگرانی والدین کاملا به‌جا است. بازی‌های ویدیویی اگر به‌اندازه‌ی معقول، وقت صرف آنها نشود ضررهای فراوانی برای سلامت جسم و روح افراد دارند اما آیا می‌توانند فایده هم داشته باشند؟
در ادامه در مورد مزایا و معایب بازی‌های ویدیویی بیشتر بخوانید:
دلایلی که نشان می‌دهد بازی‌های ویدیویی برای شما خوب است
عصر بازی‌های ویدیویی با یک بازی ساده شروع شد اما اکنون انواع مختلفی از بازی‌های ویدیویی در بازار وجود دارد که حتی پیچیده‌تر و گاهی خشن‌تر هستند. والدین بازی‌های ویدیویی را بدترین راه برای اتلاف وقت در مقابل کامپیوتر و صفحه‌ی تلویزیون می‌دانند. برخی از کارشناسان دریافته‌اند که بازی‌های ویدیویی به مغز آسیب می‌زنند. تحقیقات نشان می‌دهد که بازی‌های ویدیویی خاص می‌توانند مهارت‌هایی مثل هماهنگی چشم و دست را بهبود بخشند و همچنین چابکی ذهنی را افزایش می‌دهند.
برخی از روانشناسان و دانشمندان معتقدند که بازی‌های ویدیویی برای افراد مفید هستند و دلایل زیادی برای آن می‌آورند که مهم‌ترین دلیل آنها این است: بازی‌های ویدیویی بچه‌هار ا باهوش‌تر می‌کنند. بازی‌های ویدیویی سطح تفکر کودکان را افزایش می‌دهد که می‌توانند در آینده از این قابلیت استفاده کنند چرا که بازی‌های امروزی پیچیده‌تر از بازی‌های قدیمی هستند.
بازی‌های جدید شامل استفاده از انواع دکمه‌های روی کنترلر است که به بچه‌ها اجازه می‌دهد سریع فکر کنند و و با واکنش خود، به یک اقدام در محیط بازی پاسخ دهند. این ویژگی به بچه‌ها این امکان را می‌دهد که با استفاده از انگشتان خود، ارتباط سریعی بین آنچه می‌بینند و نحوه واکنش خود برقرار کنند.
بازی‌های ویدیویی مزایای زیادی دارد؛ از جمله مزایای روانی، فیزیولوژیکی و آکادمیک.
مزایای بازی‌های ویدیویی برای سلامت روان و افزایش مهارت‌ها
محققان، تحقیقات متعددی انجام داده‌اند تا پی ببرند که چرا بازی‌های ویدیویی برای افراد مفید هستند و تأثیر آنها بر ذهن کودکان و بزرگسالان چیست. طبق نتایج این تحقیق‌ها، روحیه‌ی تیمی، برنامه‌ریزی، بهبودی حافظه و بسیاری مهارت‌های دیگر از جمله مزایای این بازی‌ها است.
۱. مدیریت منابع و برنامه‌ریزی
بازی‌های ویدیویی می‌توانند به گیمرها کمک کنند تا یاد بگیرند که منابع محدود خود را مدیریت کنند و در مورد مؤثرترین روش استفاده از منابع خود تصمیم بگیرند. افراد می‌توانند همین روش را در دنیای واقعی نیز اعمال کنند.
۲. هماهنگی دست و چشم، مهارت حرکت ظریف و مهارت‌های انتزاعی
تجزیه و تحلیل‌های متعدد نشان داده است که نوجوانان می‌توانند مهارت‌های انتزاعی، بصری و هماهنگی چشم و دست را از بازی‌های ویدیویی، عمدتاً از بازی‌هایی که تیراندازی دارند، بیاموزند. برخی از بازی‌ها برای رسیدن به موفقیت به مهارت‌های بسیار بالایی در این زمینه نیاز دارند.
به عنوان مثال، بازیکنان باید موقعیت‌ها، سرعت، هدف، جهت‌ها و… را پیگیری کنند. در انجام این کار، مغز موقعیت‌های مختلف را شناسایی می‌کند و در حین هماهنگی با دست‌ها با استفاده از صفحه کلید یا کنترل‌کننده‌ی بازی، عمل می‌کند.
۳. بهبود حال روحی
پرندگان خشمگین یکی از انواع بازی‌های ویدئویی هستند که شادی آنی را به ارمغان می‌آورند و حال روحی فرد را بهبود می‌بخشند. همچنین این بازی‌ها به کودک می‌آموزند که شکست‌ها نیز بخشی از بازی و زندگی هستند.
۴. بهبود عملکردهای روانی
مغز ما مسیرهای عصبی و فرستنده‌های جدیدی ایجاد می‌کند و زمانی که چندین بار از یک مهارت استفاده می‌کنیم، ساختار خاصی برای تکرار آن ایجاد می‌کند.
وقتی کودک به شدت روی چیزی تمرکز می‌کند، مغز، خود را در موقعیت پاسخگوتر قرار می‌دهد که در نهایت ممکن است به تحلیل مشکلات زندگی واقعی کمک کند.
تأثیرات مثبت بازی های ویدیویی بر امور تحصیلی
۵. آموختن مهارت انجام چند وظیفه و مدیریت اهداف چندگانه
برای انجام برخی از بازی‌های ویدیویی، افراد باید چندین عملیات را در یک لحظه مدیریت کنند. این کار مهارت انجام چند وظیفه به‌طور هم‌زمان را بهبود می‌بخشد.
در بازی‌هایی با موضوع شهرسازی، بچه‌ها از مهارت‌های خلاقانه‌شان برای ساختن شهرشان استفاده می‌کنند در حالی که یک دشمن غیرمنتظره می‌تواند در هر لحظه ظاهر شود. این شرایط، بازیکن را وادار می‌کند که مدبر باشد و یاد بگیرد که سریع واکنش نشان دهد.
۶. مهارت حل مسئله
بعضی از بازی‌های ویدیویی هستند که ذهن کودک را آموزش می‌دهند تا به دنبال راه‌های جایگزین برای حل مشکلات در زمان کوتاه باشد. محققان بر این باورند که این بازی‌های ویدیویی به توسعه‌ی مهارت‌های حل مسئله کمک می‌کند.
ذهن کودک هنگام حل یک مشکل، فعال‌تر می‌شود و اگر این حل مشکل در جریان یک بازی باشد، هم‌زمان از آن لذت می‌برد.
۷. افزایش هوش و مهارت‌های ذهنی
جوانان یا نوجوانانی که بازی‌های ویدیویی انجام داده‌اند که شامل فعالیت‌های فکر مانند حل پازل است، نسبت به سایرین در همان گروه سنی باهوش‌تر هستند و ذهن فعال‌تری دارند.
این بچه‌ها حافظه‌ی قوی، بهره‌ی هوشی بالاتر از حد متوسط و رویکرد بهتری به جزئیات کوچک دارند. این مهارت‌ها به عملکرد بهتر آنها در درس خواندن کمک می‌کند.
تاثیرات مثبت بازی‌های ویدئویی بر سلامت جسمانی
۸. فعالیت فیزیکی
زمانی تصور می‌شد که بازی‌های مبتنی بر کنترل حرکتی، مانند Nintendo Wii، راه‌حلی برای نگرانی والدین در مورد بازی‌های ویدیویی هستند که منجر به چاقی فرزندان می‌شوند. با این حال، مطالعات نشان داده‌اند که این بازی‌های ویدیویی به تنهایی سطح کلی فعالیت بدنی افراد را افزایش نمی‌دهند.
با بازی‌هایی که کودکان و جوانان را تشویق به بیرون رفتن از خانه می‌کند، هنوز امیدی وجود دارد. پوکمون گو یکی از این نمونه‌هاست. بعضی اپلیکیشن‌های تناسب اندام، مانند Walk، داستان‌سرایی و ورزش را ترکیب می‌کنند تا بازیکنان را به حرکت وادار کنند.
تاثیر مثبت بازی‌های ویدئویی بر مهارت‌ها
۹. مهارت‌های شغلی
مرکزی به نام FAS یا فدراسیون دانشمندان آمریکایی ادعا می‌کند که جوانان باید تشویق شوند تا بیشتر بازی‌های ویدیویی انجام دهند چون باعث می‌شود در بازار کار رقابتی فعلی، عملکرد بهتری داشته باشند. در گزارشی که در سال ۲۰۱۰ فاش شد، FAS ادعا کرد که بازی‌های ویدیویی به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های تفکر مانند تجزیه و تحلیل تفسیری را بیاموزند.
۱۰. شبیه‌سازی و یادگیری مهارت‌های واقعی
بسیاری از بازی‌های ویدیویی، مانند شبیه‌سازی پرواز، تجربه واقعی پرواز با هواپیما را به بازیکنان می‌دهند. این نوع بازی‌ها به گیمر امکان می‌دهد پرواز را انجام دهد، هواپیما را فرود بیاورد و تمام کنترل‌ها مانند تنظیم سرعت، زاویه بال‌ها، ارتفاع‌سنج و… را اجرا کند. بازیکنان در حین انجام این بازی‌های ویدیویی، احساس می‌کنند که واقعاً در حال پرواز با هواپیما هستند.
البته کسی با بازی ویدیویی خلبان نمی‌‌شود اما اطلاعات و مهارت‌های مرتبط را یاد می‌گیرد.
۱۱. همکاری در قالب یک تیم
انواع بازی‌های ویدیویی که شامل تیمی از دو یا چند بازیکن است، افراد را تشویق می‌کنند تا کار گروهی را بیاموزد. کودک در این بازی‌ها یاد می‌گیرد که به توصیه‌های هم‌تیمی‌های خود گوش دهد، با تایید گروه تصمیم‌گیری کند، به نظرات دیگران احترام بگذارد و وظایف را با توجه به مهارت‌ها تقسیم کند. برخی از بازی‌های آنلاین حتی با بازیکنان بین‌المللی را نیز انجام می‌شوند که فرد را با ملیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف آشنا می‌کند.
آیا بازی‌های ویدیویی برای ما خطری دارند؟
بازی‌های ویدیویی در بین کودکان و بزرگسالان از تمام رده‌های سنی بسیار محبوب شده‌اند. در مورد جوانب مثبت بازی‌های ویدیویی صحبت کردیم اما می‌دانیم که زیاده‌روی در هر چیزی مضر است. بنابراین، بد نیست با که معایب بازی‌های ویدیویی هم آشنا شوید.
علاقه‌مندان به بازی‌های ویدیویی حدود ۳ میلیارد ساعت در هفته را جلوی تلویزیون و صفحه‌ی نمایش رایانه‌ی خود می‌گذرانند. با توجه به استفاده‌ی نادرست و روزافزون از بازی‌های ویدیویی، جوانان و کودکان ممکن است از برخی مشکلات این بازی‌ها آسیب ببینند.
تاثیرات منفی بازی‌های ویدئویی بر روان افراد
۱۲. اعتیاد به بازی‌های ویدیویی
سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۸ اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای را به عنوان یکی از اختلالات گیمینگ و نوعی اختلال روانی، اعلام کرد. یک تحقیق در موسسه ملی رسانه و خانواده نشان می‌دهد که بازی‌های ویدیویی برای جوانان، اعتیادآور است و این اعتیاد، سطح افسردگی و اضطراب آنها را افزایش می‌دهد. علائم هشداردهنده‌ی اعتیاد به بازی‌های ویدیویی عبارتند از:
- بازی کردن برای مدت‌های بسیار طولانی
- فکر کردن به بازی در حین انجام سایر فعالیت‌ها
- بازی برای فرار از مسائل زندگی واقعی، اضطراب یا افسردگی
- دروغ گفتن به دوستان یا خانواده و انجام بازی‌های ویدیویی به‌صورت مخفیانه
- احساس تحریک‌پذیری در صورتی که از افراد خواسته شود تا به بازی پایان دهند
۱۳. افزایش خشونت و پرخاشگری
بسیاری از محققان انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA)، با توجه به ماهیت خشونت‌آمیز برخی بازی‌ها، ادعا می‌کنند که بین بازی‌های ویدیویی خشونت‌آمیز و پرخاشگری «رابطه‌ی ثابتی» وجود دارد.
به گفته‌ی آنها، این نوع بازی‌های ویدیویی حتی زمانی که بازی تمام می‌شود تأثیرات عاطفی روی افراد می‌گذارند و حتی آنها را در سنین پایین، مستعد ارتکاب جرم می‌کند. در بازی‌های نامناسب، بازیکنان به نشان دادن خشونت در بازی تشویق می‌شوند و به آنها پاداش داده می‌شود. گیمرها اعمال خشونت‌آمیزی مانند قتل، لگد زدن، چاقو زدن و تیراندازی را در بازی تجربه می‌کنند.
این نوع بازی‌های ویدئویی می‌تواند کودکان را نسبت به این اعمال خشونت‌آمیز، بی‌تفاوت کند. این بی‌تفاوتی می‌تواند کودک را تشویق کند که رفتار پرخاشگرانه را در زندگی واقعی هم از خود نشان دهد و همچنین مرتکب خشونت‌های جنایی شود.
۱۴. تمایل به انزوا و کناره‌گیری از جمع
انجام بازی‌های ویدیویی به شکل افراطی و بیش‌ازحد، جوانان را از نظر اجتماعی منزوی می‌کند. آنها علاقه‌ی خود را به فعالیت‌های جایگزین مانند خواندن، یادگیری، انجام تکالیف و تعامل با خانواده و دوستان خود از دست می‌دهند.
۱۵. دروغ گفتن در مورد بازی
اگر برخی گیمرها را سرزنش کنید یا از انجام بازی‌های ویدیویی منع کنید، شروع به جستجوی راه‌های دیگری برای بازی کردن می‌کنند. وقتی می‌خواهند بدون اطلاع یا تایید شما بازی کنند، به شما دروغ می‌گویند و پنهان‌‌کاری می‌کنند. آنها همچنین ممکن است بهانه‌ای بیاورند که فرصت پیدا کنند فقط چند دقیقه بیشتر بازی کنند.
تأثیرات منفی بازی‌های ویدیویی بر تحصیل
۱۶. ضعف عملکرد در محیط‌های آموزشی
عملکرد ضعیف در تحصیلات یکی از عوارض جانبی قابل‌توجه بازی‌های ویدیویی در کودکان است. مطالعه‌ای که توسط مرکز Rideout, Foehr & Roberts در سال ۲۰۱۰ روی کودکان آمریکایی معتاد به بازی‌های ویدیویی انجام شد نشان داد که تقریباً ۴۷ درصد از گیمرهای افراطی، معدل پایین‌تری (میانگین نمره) در دانشگاه‌ها داشته‌اند. در مقابل، ۲۳ درصد از کودکانی که زمان نسبتاً کمتری را صرف بازی می‌کنند، در تحصیل بهتر عمل می‌کنند.
۱۷. از دست دادن تمرکز در بلندمدت
برخی از مطالعات نتیجه می‌گیرند که بازی‌های ویدیویی تمرکز را افزایش می‌دهند، اما تحقیقات دیگر نشان داده است که بازی‌های ویدیویی نامناسب به توانایی تمرکز کودکان و بزرگسالان آسیب می‌زند. برخی بازی‌ها ممکن است تمرکز را برای مدت کوتاهی افزایش دهد، اما انجام بیش از حد بازی‌های ویدیویی به تمرکز فرد در بلندمدت آسیب می‌رساند.
اثرات منفی بازی‌های ویدئویی بر سلامت جسم
۱۸. مشکلات مرتبط با بینایی
نگاه مداوم به صفحه‌های نمایش می‌تواند منجر به خستگی و آسیب رسیدن به چشم شود، زیرا قرنیه، مردمک و عنبیه هیچ گونه محافظت بیولوژیکی در برابر صفحه‌های دیجیتال ندارند.
بازی‌های ویدیویی بر توانایی توجه کردن افراد، در حین انجام فعالیت‌های دیگر تأثیر می‌گذارد. در شرایط بدتر می‌تواند منجر به سردرد، حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه شود و در نتیجه بینایی هم ضعیف شود.
۱۹. مشکلات مرتبط با سلامتی
گذاشتن زمان بیش‌ازحد برای انجام بازی‌های ویدیویی اثرات نامطلوب زیادی دارد. این بازی‌ها نه تنها دارای اثرات روانی مانند ضداجتماعی شدن هستند، بلکه باعث ایجاد بیماری‌های جسمی زیادی می‌شوند.
نشستن طولانی‌مدت در یک مکان و انجام بازی‌های ویدئویی برای ساعات طولانی می‌تواند فعالیت بدنی کودکان را کاهش دهد. این عدم فعالیت بدنی می‌تواند منجر به چاقی و ضعیف شدن عضلات و مفاصل شود. بی‌حس شدن دست‌ها و انگشتان، تعریق بیش از حد و تحلیل رفتن بینایی از جمله ضررهای بازی‌های ویدیویی است.
تاثیرات منفی بازی‌های ویدئویی بر مهارت‌ها
۲۰. ولخرج شدن و اسراف کردن
برخی نوجوانان ممکن است تمام پولی را که از یک شغل پاره‌وقت به دست می‌آورند یا پول‌توجیبی می‌گیرند برای ارتقای نرم‌افزار یا خرید ویژگی‌های داخلی مختلف برای ارتقای سطح بازی‌شان خرج می‌کنند. آنها در مورد استفاده‌ی درست از پول و پس‌انداز کردن بی‌توجه می‌شوند. این بی‌توجهی می‌تواند در بلندمدت بر تصمیم‌های مالی آنها تأثیر بگذارد.
۲۱. ضعف در مدیریت زمان
کودکان و بزرگسالانی که به بازی‌های ویدیویی معتاد هستند، هنگام بازی کردن همه‌چیز را فراموش می‌کنند. بازی کردن، زمان خواب، حمام کردن، غذا خوردن و مطالعه‌ی آنها را محدود می‌کند. به همین دلیل این کودکان نمی‌توانند زمان خود را بین فعالیت‌های مختلف مدیریت کنند و در همه‌چیز عقب می‌مانند یا ضعیف عمل می‌کنند.
۲۲. اشتباه گرفتن واقعیت و فانتزی
کودکان ممکن است در تشخیص واقعیت و خیال، گیج شوند. این شرایط می‌تواند منجر به تکرار رفتارهای بازی‌های آنلاین در دنیای واقعی و آفلاین شود. بازی‌های ویدیویی مانند Grand Theft Auto، Manhunt و Call of Duty بازی‌های نامناسبی محسوب می‌شوند زیرا می‌توانند منجر به انجام رفتارهای مخاطره‌آمیز مانند رانندگی عجولانه، سیگار کشیدن و… شوند.
۲۳. فراموش کردن ارزش‌های اخلاقی
در حین انجام بازی‌های ویدیویی آنلاین، کودکان با افراد دیگر آشنا می‌شوند و ممکن است زبان و رفتارهای اشتباه را از آنها یاد بگیرند. همچنین تهدیدات زیادی برای کودک در انجام بازی‌های ویدیویی آنلاین وجود دارد.
البته در مجموع، مزایا و معایب بازی‌های ویدیویی به نحوه‌ی استفاده و مدت زمان استفاده از آنها هم بستگی دارد و نمی‌توان آن را به همه تعمیم داد.
جمع‌بندی
بازی‌های ویدیویی نیز مانند سکه، دو رو دارند؛ خوب و بد. مزایا و معایب بازی‌های ویدیویی تا حد زیادی به نوع بازی هم بستگی دارد. بازی‌های ویدیویی خوب می‌توانند تأثیرات مثبت زیادی بر روی کودکان داشته باشند؛ مانند افزایش تمرکز، یادگیری مهارت‌های حرکتی، انجام چند کار به‌طور هم‌زمان، کار گروهی و…
با‌این‌حال، بازی‌های نامناسب یا خشونت‌آمیز می‌توانند کودکان را بی‌احتیاط کنند، رفتارهای غیراخلاقی را آموزش دهند، توانایی تمرکز را کاهش دهند، مشکلات مرتبط با سلامت جسمی ایجاد کنند و…
حال با دانستن مزایا و معایب بازی‌های ویدیویی نظر شما چیست؟ آیا فکر می‌کنید دانستن مزایا و معایب بازی‌های ویدیویی می‌تواند مانع فرزندان از پرداختن بیش‌ازحد به این بازی‌ها شود؟ شما چقدر به فرزند خود اجازه می‌دهید که برای بازی‌های ویدیویی وقت بگذارد؟ در بخش نظرات، تجربه‌های خود را با ما در میان بگذارید.