۷ بازی ساده و ارزان که کودک شما را باهوش‌تر خواهند کرد

فرآیند رشد در کودکان پیچیدگی‌های ذهنی و جسمی بسیاری دارد و در هر مرحله کودک با کمک محیط پیرامون خود می‌تواند دنیایی از مهارت‌ها و توانایی‌ها را بیاموزد. والدین و مربیان در طول رشد و پرورش کودک نقش مهمی ایفا می‌کنند تا بتوانند با کمک دانسته‌ها، ترویج حس علاقه و ایجاد ارتباط مؤثر به کیفیت فرآیند رشد اضافه کنند. علاوه بر خانواده و مربی‌ها، ابزارهایی نیز وجود دارند که به رشد کودک کمک می‌کنند و بسیاری از این ابزارها در تقویت و پروش ذهن بچه‌ها نقش بسیار مؤثری دارند. این ابزارها در قالب انواع بازی‌های سرگرم‌کننده، خلاقیت، تمرکز، هوش و انواع مهارت‌های ارتباطی کودک را هدف قرار می‌دهد و فرزند شما را برای ورود به دنیایی نیازمند به مهارت‌های جدید آماده می‌کنند. بسیاری از متخصصان اطفال ثابت کرده‌اند که انواع بازی‌های آموزش فکری، تأثیر به‌سزایی روی رشد ذهنی کودکان دارد. بازی‌های آموزشی ذهنی، در کنار مزایای فراوان، برای فرزندان شما لذت‌بخش نیز خواهد بود.

بنابراین این بازی‌ها خلاقیت کودکان را تقویت می‌کنند و ضریب هوشی آن‌ها را نیز افزایش می‌دهد. به همین منظور امروزه بسیاری از مدارس و آموزشگاه‌ها در جهان، سبک کلیشه‌ای آموزشی خود را تغییر داده‌اند و ساختارهای خود را با بازی‌های تعاملی و آموزشی جدید تنظیم کرده‌اند. پرورش خلاقیت بسیار مهم است و باید کشف کنید که فرزندتان در انجام چه مهارتی استعداد دارد. در این مطلب چند بازی ساده و در عین حال هوشمندانه را به شما معرفی خواهیم کرد که به افزایش ضریب هوشی کودکتان بسیار کمک می‌کند.

کودکان در هنگام انجام بازی‌های هوشمندانه، مهارت‌های مختلفی را می‌آموزند. این مهارت‌ها عبارتند از:

• قدرت تجزیه و تحلیل متفکرانه
• قوه‌ی ادراک
• آگاهی فضایی (درک موقعیت بدن نسبت به اشیا و دیگر افراد)
• یادگیری مفهومی
• افزایش خلاقیت
• قدرت تفکر جانبی (حل مسئله به روش غیر کلیشه‌ای و جدید)
• قدرت تفکر انتقادی (تفکر تأملی برای کسب اطلاعات و استدلالی منطقی)
• قدرت حل مسئله
• تقویت زبان

بازی‌های هوشمندانه و قابل دسترس

انجام یک سری از بازی‌ها می‌تواند به کودکان در افزایش سطح IQ کمک کند. در ادامه‌ی این مطلب چند بازی کلاسیک را به شما معرفی خواهیم کرد که ضریب هوشی کودکان را افزایش می‌دهند و خلاقیت آن‌ها را تقویت می‌کنند.

۱. بلوک‌های ساختنی و سازه‌های لگو

بلوک‌های ساختنی به کودکان اجازه می‌دهند که بدون هیچ مرز و قانونی، ایده‌های جدید خلق کنند و آن‌ها را بسازند. این بازی برای کودکان نوپا بسیار مناسب است و همیشه در دسته‌ی بهترین اسباب بازی‌های آموزشی خلاقانه قرار گرفته است. بچه‌ها با کمک بلوک‌ها، روش‌های مرتب‌سازی بر اساس رنگ یا اندازه را یاد می‌گیرند و از چیزی که خودشان به تنهایی می‌سازند، هیجان زده می‌شوند. این بلوک‌ها پایه و اساس هوش ریاضی، دیگر علوم و هوش فضایی را تقویت می‌کنند.

هوش فضایی همان توانایی درک و تجسم موقعیت اشیا، شکل و فاصله و ارتباط آن‌ها با دیگر اشیا است. چگونگی ساخت یک شکل با کمک بلوک‌ها و تکمیل آن از بزرگ به کوچک یا از بلند به کوتاه، قدرت خلاقیت و تخیل کودک را به کار می‌اندازد. این امر علاوه بر افزایش ضریب هوشی، مهارت‌های حرکتی کودکان را برای کنترل اجسام کوچک و بزرگ تقویت می‌کند.

این بازی برای کودک ۲ تا ۴ سال مناسب است و از اولین بازی‌های ذهنی کودکان محسوب می‌شود. برای انجام این بازی تنها باید کودکتان را در مقابل بلوک‌هایی با اندازه و رنگ‌های مختلف قرار دهید. به او اجازه دهید که بلوک‌ها را کاوش کند و تخیل خود به کار گیرد. می‌توانید در ابتدا خودتان برای کودکان نوپا سازه‌ای ساده با بلوک‌ها بسازید و از کودک خود بخواهید که الگو را کپی کند. این روش به فرزند شما در مشاهده‌ی الگوها کمک می‌کند.

۲. استفاده از پازل‌های متنوع

معماها می‌توانند برای تمام اعضای خانواده به‌خصوص کودکان سرگرم کننده باشند! انجام بازی‌های معمایی راهی عالی برای تقویت هوش فضایی، توانایی ایجاد ارتباط و هماهنگی، حل مسئله، مهارت‌های شناختی و حرکتی کودک شما محسوب می‌شوند. پازل‌ها را می‌توان از بازی‌های فوق‌العاده برای رشد مغز دانست. پازل‌ها انواع مختلفی دارند و سبک کودکانه‌ی آن‌‌ها گروه‌های سنی ۲ تا ۸ سال را پوشش می‌دهند. البته ناگفته نماند که برای هر گروه سنی پازل ساخته می‌شود و انواع متنوع آن از کودکی تا بزرگسالی، به‌عنوان یک بازی فوق‌العاده و جذاب فکری افراد علاقمند را سرگرم می‌کند. انواع پازل‌های رومیزی و مقوایی، سه‌بعدی چوبی، مکعب روبیک و… نمونه‌هایی از پازل‌ها هستند که با میزان سختی و آسانی مشخص برای کودکان و بزرگسالان قابل استفاده است.

۳. بازی‌های آموزشی مرتب کردن اجزا از کوچک تا بزرگ

بازی‌های مرتب کردنی و چیدمانی تودرتو بر اساس اندازه، یکی دیگر از انواع بازی‌های فکری و ذهنی برای پروش خلاقیت و افزایش هوش و ادراک کودک است. این نوع اسباب‌بازی‌ها برای کودکان ۲ تا ۴ سال مناسب هستند و هر چند بسیار ساده به‌نظر می‌رسند، اما پیشرفت در یادگیری، نقشی اساسی برای کودکان نوپا دارند. این بازی ساده به ادراک فضایی و بصری، تعادل، قانون توالی و… کمک می‌کند و پیش‌زمینه‌ای برای یادگیری مهارت‌های ریاضی محسوب می‌شود.

۴. بازی جدا کردن نوار از سطح برای تقویت مغز

هنگام انجام اکثر بازی‌ها داشتن تمرکز بسیار حائز اهمیت است و به پرورش کمک می‌کند. اما ذهن کودکان به راحتی منحرف می‌شود و تمرکزشان را از دست می‌دهند. به همین دلیل می‌خواهیم یک بازی سرگرم کننده برای تقویت مغز بچه‌ها به شمت معرفی کنیم که تمرینی برای حفظ تمرکز محسوب می‌شود.

برای انجام این بازی کافی است که مقداری چسب نواری رنگی و یک میز یا سطحی صاف در اختیار داشته باشید. از این بازی ذهنی برای افزایش تمرکز کودک نوپا استفاده کنید و گروه سنی مناسب انجام این بازی، بچه‌های ۲ تا ساله هستند. کودکان نوپا عاشق خراشیدن و کشیدن اشیا است و برای انجام بازی به این ترفندها نیاز است.

روی یک سطح صاف، مثل میز یا دفترچه نوارهای چسبی مختلف را بچسبانید. مطمئن شوید که نوارها نقاط مشترک دارند و همدیگر را قطع می‌کنند. به کودک نوپای خود نشان دهید که چگونه نوار را باید یکی یکی جدا کند و انتهای هرکدام را با ناخن‌های خود بکشد. به کودکتان اجازه دهید نوارها را کاوش کند و  هر کدام را از سطح صاف جدا کند.

۵. بازی گوش دادن

مجموعه‌ای از اشیاء را به فرزند خود نشان دهید و به او اجازه دهید تا تمام آن‌ها را برای یک یا دو دقیقه خوب نگاه کند. سپس از او بخواهید چشمان خود را ببندد. اکنون باید با کمک یکی از اجسام سر و صدا راه بیندازید و کودکتان باید از طریق شنیدن صدای تولید شده، حدس بزند که شما سراغ کدام یک از اشیا رفته‌اید. به‌عنوان مثال می‌توانید انگشت خود را روی دندان‌های شانه بکشید و با قاشق به لیوان یا قابلمه ضربه بزنید. این بازی مهارت‌های گوش دادن را در کودکان تقویت می‌کند و برای کودکان ۳ تا ۷ سال مناسب است.

۶. بازی تقویت حس لامسه

یک جعبه‌ی کفش بردارید و روی یکی از دیواره‌های آن سوراخی ایجاد کنید. برای انجام این بازی باید یک شی داخل جعبه بگذارید و از بچه‌ها بخواهید دست خود را از قسمت سوراخ شده وارد جعبه کنند و با کمک لامسه، شی داخل جعبه را حدس بزنند. شی داخل جعبه مثل یک بُرس مو می‌تواند ساده و به راحتی قابل حدس باشد یا همچون اسپاگتی پخته شده چیزی ترسناک به‌نظر برسد.

همچنین می‌توانید این بازی را با چند کاسه پر شده از اقلام مختلف انجام دهید. درون چند کاسه چیزهای مختلفی مثل انگور، حبوبات خشک شده و نخ پشمی قرار دهید و از کودکان بخواهید که چشمانش را ببندد و با کمک حس لامسه، محتویات کاسه‌ها را حدس بزند.

۷. انجام بازی شطرنج

شطرنج در دوران نوجوانی روی یادگیری و رشد ذهنی بسیار تأثیر می‌گذارد. مهارت استدلال‌های منطقی و تصمیم‌گیری را در فرد تقویت می‌کند. همچنین شطرنج در افزایش اعتماد به نفس نیز بسیار مؤثر است. به بچه‌ها در فهم ماهیت مفهوم رقابت کمک می‌کند. این بازی سبب تقویت مهارت تفکر در سطوح بالاتر و چالش‌برانگیزتر می‌شود و به فرد کمک می‌کند که در تجزیه و تحلیل قدرتمندتر عمل کند. در نتیجه بچه‌های  علاقمند به شطرنج، درجه‌ی بهتری در ریاضی خواهند داشت. تقویت ضریب هوشی، مهارت کلامی، هوش هیجانی و… از دیگر مزایای بازی شطرنج است.

در آخر

در دوران رشد کودک، به‌عنوان والدین یا مربی، باید سعی کنید که محیط پیرامون او لذت‌بخش، سرگرم‌ کننده و کمک کننده به رشد ذهنی و جسمی باشد. کودک نیاز دارد که علاوه بر توانایی‌های جسمی با مهارت‌های ذهنی نیز آشنا شود و روزمرگی‌های او باید با خلاقیت گره بخورد. بازی‌ها ترفندی جذاب برای کودکان هستند که پروسه‌ی آموزش مهارت‌های ذهنی را جذاب می‌کنند. استفاده از انواع بازی‌های خلاقانه، پلی برای رسیدن به آینده‌ای هوشمندانه محسوب می‌شود و افزایش ضریب هوشی همان چیزی است که تمام والدین برای فرزند خود خواهان آن هستند.

بنابراین در زمان‌هایی که کودکتان بی‌حوصله است و کلافه و آشفته به‌نظر می‌رسد، به جای عصبانی شدن سعی کنید که او را به انجام یک بازی ذهنی و آموزشی تشویق کنید. بنابراین فقط کافی است یکی از بازی‌های گفته شده را انجام دهید و او را با خودتان همراه کنید. کودکتان را سرگرم کنید و به او فرصت خلاق بودن و فکر کردن دهید.