چقدر و از چه سنی به بچه‌ها پول توجیبی بدهیم؟
پول توجیبی یکی از مسائلی است که سوال‌های زیادی برای پدرها و مادرها ایجاد می‌کند. اینکه چقدر باید به بچه‌ها پول بدهیم و اینکه این پول باید صرف چه‌چیزهایی شود؟ اگر شما هم چنین سوالاتی برایتان پیش آمده، در ادامه با ماهمراه باشید تا در مورد دادن پول به کودکان و نوجوانان بیشتر بخوانید.
پول توجیبی به یادگیری کودکان کمک می‌کند
وقتی از چهار یا پنج سالگی به کودکان پول توجیبی می‌دهید، به آن‌ها کمک می‌کنید ارزش پول و نحوه‌ی مدیریت کردن آن را یاد بگیرند. برای نمونه، وقتی بچه‌ها پول توجیبی می‌گیرند باید درباره‌ی خرج کردن یا پس‌انداز کردن آن تصمیم بگیرند و اگر پس‌انداز کردن را انتخاب کنند، یاد می‌گیرند که برای رسیدن به چیزهایی که می‌خواهند مدتی صبر کنند.
از طرفی دیگر، پول توجیبی دادن به کودکان می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا پیامدهای تصمیم‌گیری‌های اشتباه را تجربه کنند؛ تجربه‌هایی مانند گم کردن پول یا بدون برنامه‌ریزی خرج کردن آن. به فرزندانتان اجازه دهید چند اشتباه کوچک را تجربه کنند چرا که این تجربیات بخشی از فرایند یادگیری است. همچنین اگر هوشمندانه به کودکان پول توجیبی بدهید به گونه‌ای که لازم باشد آن را مدیریت کنند، یک راهکار عالی برای رشد حس مسئولیت‌پذیری و کمک به استقلال بیشتر در آن‌ها است.
البته اینکه خودتان چگونه پول خرج می‌کنید هم چیزهای زیادی درباره‌ی مدیریت پول به کودکان یاد می‌دهد. برای نمونه، وقتی فرزندتان می‌بیند که شما برای هزینه‌ها سقفی تعیین می‌کنید و به دنبال خرید کالاهای مورد نیاز با قیمت‌های مناسب‌تر هستید، اهمیت برنامه‌ریزی مالی و پایبند بودن به آن را می‌آموزد.
چه زمانی باید به کودکان پول توجیبی بدهید؟
برای اینکه از چه زمانی باید پول توجیبی دادن به کودکان را آغاز کنید، الگوی مشخصی تعیین نشده است. اگر کودکان بتوانند موارد زیر را درک کنند، می‌توانید به آن‌ها مقداری پول توجیبی بدهید و آن‌ها آمادگی لازم برای مدیریت کردن آن را دارند.
- برای خریدن چیزها به پول نیاز دارند.
- مهم است که همیشه مقداری پول داشته باشند و نباید همه‌ی پول خودشان را خرج کنند.
- اگر همه‌ی پولشان را خرج کنند تا نوبت بعدی که به آن‌ها پول توجیبی بدهید پولی نخواهند داشت.
چقدر باید به کودکان پول توجیبی بدهید؟
مقدار پولی که به کودکتان می‌دهید کاملاً به شرایط شما بستگی دارد. تا زمانی که فرزندتان نمی‌داند چقدر پول نیاز دارد، این شما هستید که باید مقدار منطقی را مشخص کنید. حتی اینکه هر چند وقت یک‌بار به فرزندتان پول توجیبی می‌دهید هم موضوعی است که باید خودتان آن را مشخص کنید. باید فرزندتان زمان پرداخت و مقدار پول توجیبی را بداند تا نحوه‌ی صحیح مدیریت کردن آن را یاد بگیرد.
می‌توانید درباره‌ی مقدار پول توجیبی فرزندتان بر اساس موارد زیر تصمیم‌گیری کنید:
- کارهایی که انتظار دارید فرزندتان در خانه انجام دهد.
- با توجه به بودجه‌ای که برای خانواده تنظیم کرده‌اید امکان پرداخت این مقدار را دارید.
- سن فرزندتان؛ مطمئناً هر چه سن فرزندتان بیشتر باشد به پول توجیبی بیشتری نیاز دارد.
- پول توجیبی به کودکان کمک می‌کند درباره‌ی مدیریت پول و حس مسئولیت‌پذیری چیزهای بیشتری یاد بگیرند.
- تعیین مقدار پول توجیبی و موعد پرداخت آن به شما و بودجه‌ای که برای خانواده تنظیم کرده‌اید بستگی دارد.
- اگر تصمیم گرفته‌اید برای کارهای خانه پول توجیبی بدهید، شرایط و انتظارات خودتان را به وضوح بیان کنید.
- فرزندتان با مشاهده‌ی رفتار شما در خرج کردن و پس‌انداز کردن چیزهای زیادی یاد می‌گیرد.مواردی که انتظار دارید فرزندتان پول توجیبی خود را در آن‌ها هزینه کند؛ برای نمونه، اگر انتظار دارید فرزندتان هزینه‌ی رفت‌وآمد و ناهار را پرداخت کند و مقداری هم پس‌انداز داشته باشد، لازم است مقداری بیشتر به او پول توجیبی بدهید.
برای چه هزینه‌هایی می‌توانید پول توجیبی بدهید؟
پول توجیبی می‌تواند برای پرداخت هزینه‌های زیر در نظر گرفته شود:
- رفت‌وآمد به مدرسه
- خرید خوراکی
- خرید لوازم‌التحریر
- پس‌انداز برای خرید بازی یا اسباب‌بازی مورد علاقه
- خرید هدیه‌ای برای سایر اعضای خانواده یا حتی دوستان نزدیک
- تفریح‌های بیرون از خانه؛ برای نمونه، هفته‌ای یک بار ناهار بیرون از خانه
پول توجیبی و کارهای خانه
درباره‌ی پول دادن به کودکان برای انجام کارهای خانه نظرات مختلفی وجود دارد. بعضی از خانواده‌ها انجام کارهای خانه را وظیفه‌ی هر یک از اعضای خانواده می‌دانند و با دادن پول در ازای آن مخالف هستند. از نظر این خانواده‌ها، اگر برای انجام کارهای خانه به کودکان پول بدهید، ممکن است درباره‌ی ارزش کارهایی که انجام می‌دهند چانه‌زنی کنند.
در طرف مقابل، بعضی دیگر از خانواده‌ها بر این باورند که باید کودکان برای به دست آوردن پول توجیبی تلاش کنند و پول توجیبی را ابزاری برای تشویق کودکان به انجام کارهای خانه می‌دانند.
اگر تصمیم دارید پول توجیبی و کارهای خانه را به یکدیگر مرتبط کنید، بهترین راهکار این است که درباره‌ی کارهایی که به صورت منظم و روزمره انجام می شوند این کار را انجام دهید. برای نمونه، هر روز مرتب کردن اتاق خواب یا بیرون بردن زباله‌ها در ساعت معین را انتخاب کنید. این کار باعث می‌شود فرزند شما به کار کردن برای کسب درآمد کمک کند.
البته اگر تصمیم گرفته‌اید که برای انجام کارهای خانه به فرزندتان پول توجیبی بدهید، باید همه‌ی شرایط را به وضوح برای او توضیح دهید تا کارها به بهترین شکل و در زمان مورد نظر انجام شوند و جایی برای چانه‌زنی وجود نداشته باشد.
نکاتی درباره‌ی پول توجیبی
وقتی می‌خواهید به فرزندتان پول توجیبی بدهید، نکات زیر را رعایت کنید:
- برای فرزندتان توضیح دهید که در چه مواردی می‌تواند پول توجیبی خودش را هزینه کند و در چه مواردی اجازه‌ی این کار را ندارد. برای نمونه، اگر به او اجازه داده‌اید برای تفریحات بیرون از خانه از پول توجیبی استفاده کند، باید دقیقاً مشخص کنید که مجاز است چه تفریحاتی را انجام دهد. حتی می‌توانید درباره‌ی این موارد یک فهرست تهیه کنید.
- با فرزندتان درباره‌ی مدیریت کردن پولی که به او می‌دهید صحبت کنید؛ او به راهنمایی شما نیاز دارد. می‌توانید مقداری را که می‌تواند خرج کند، مقداری را که می‌تواند پس‌انداز کند و حتی مقداری را که می‌تواند به دوستانش قرض دهد را در این گفت‌وگو مشخص کنید. البته باید این گفت‌وگو به یک توافق دوطرفه ختم شود و نباید فقط شما تعیین‌کننده باشید.
- اینکه سایر والدین چقدر پول توجیبی می‌دهند یا فرزندتان چقدر پول توجیبی می‌خواهد نباید ملاک شما قرار گیرد. هر چه قدر که می‌توانید پرداخت کنید.
- برای پرداخت پول توجیبی زمان مشخصی را تعیین کنید؛ هفته‌ای، هر دو هفته یک‌بار یا ماهانه.
- برای نوجوانان حساب بانکی باز کنید، برای آن‌ها کارت بانکی بگیرید و پول جیبی آن‌ها را به حسابشان واریز کنید. البته هر زمانی که تشخیص دادید فرزندتان می‌تواند با کارت بانکی خرید کند، این امکان را برای او فراهم کنید.
- سعی کنید در غیر از زمان‌های تعیین‌شده یا بیشتر از مبلغ تعیین‌شده پرداخت نکنید. اگر فرزندتان زودتر از موعد پرداخت به پول نیاز پیدا کرد یا مبلغ بیشتری درخواست کرد، به شرطی به او پول بدهید که برنامه‌ای برای بازپرداخت آن مشخص کرده باشید. با این کار به فرزندتان آموزش می‌دهید که چگونه می‌تواند قرض بگیرد و چگونه باید قرض بدهد.
ایجاد انگیزه برای پس‌انداز بیشتر
کودکان وقتی که بیشتر شدن پول‌های خودشان را می‌بینند، برای پس‌انداز کردن انگیزه‌ی بیشتری پیدا می‌کنند. سعی کنید جعبه یا قلکی تهیه کنید که بتوانند داخل آن را ببینند. حتی می‌توانید مدیریت پس‌انداز را هم با استفاده از همین قلک‌ها به کودکان آموزش دهید. کافی است از دو قلک استفاده کنید؛ یکی برای هزینه‌های کوچک و روزمره و دیگری برای هزینه‌های بزرگ‌تر.
پول توجیبی و تنبیه
اگر فرزندتان کار اشتباهی انجام داد، قطع کردن پول توجیبی تنبیه مؤثر و آسانی به نظر می رسد. اما در همه‌ی موارد اینگونه نیست. اگر می‌خواهید برای تنبیه فرزندتان این روش را استفاده کنید باید به شکل هوشمندانه‌ای این کار را انجام دهید. برای نمونه، وقتی فرزندتان هنگام مرتب کردن اتاق خواب وسیله‌ای را می‌شکند، این تنبیه منصفانه‌ای است که هر هفته مقداری از پول توجیبی آن را کم کنید تا هزینه‌ی خرید مجدد آن وسیله را خودش پرداخت کند.
معمولاً توصیه نمی‌شود که پول توجیبی فرزندتان را به طور کلی یا برای مدتی طولانی قطع کنید. این کار نه تنها باعث می‌شود در رابطه‌ی شما و فرزندتان مشکلاتی جدی ایجاد شود بلکه ممکن است بیرون از خانه هم برای فرزندتان مشکلاتی ایجاد کند.
آموزش نکاتی درباره‌ی پول به کودکان
فرزندتان از شما یاد می‌گیرد که پول خودش را چگونه خرج کند و چطور مقداری از آن را پس‌انداز کند. هم‌زمان با رفتار شما، پول توجیبی هم به او کمک می‌کند موارد زیر را بهتر درک کند:
- با محاسبه‌ی قیمت اجناسی که خریداری می‌کند ارزش پول را می‌فهمد.
- متوجه می‌شود که پول با خرج کردن از بین می‌رود.
- می‌فهمد که کسب درآمد می‌تواند کار سختی باشد اما باید درآمد کسب کند.
- باید صرفه‌جویی کند تا مقداری پس‌انداز داشته باشد و این تنها راه رسیدن به خواسته‌هایش است.
- می‌تواند مقداری پول قرض بگیرد اما بازپرداخت آن مهم است.
- درک می کند که وقتی پول خود را برای خرید چیزی هزینه می‌کند، فرصت خرید چیز دیگری با آن پول را از دست می‌دهد.
پول توجیبی و نوجوانان
نوجوانان به مستقل شدن نزدیک می‌شوند و پول توجیبی به آن‌ها کمک می‌کند با راهنمایی‌های شما خود را برای این شرایط آماده کنند. معمولاً والدین تصمیم می‌گیرند که به نوجوان‌ها پول توجیبی بیشتری بدهند و به آن‌ها اجازه می‌دهند در هزینه کردن این پول هم موارد مجاز بیشتری داشته باشند. از طرفی دیگر، باید برای نوجوان‌ها هم محدودیت‌هایی وجود داشته باشد. برای نمونه، نباید به آن‌ها اجازه دهید از پول توجیبی خودشان برای خرید سیگار استفاده کنند. برای اینکه نوجوان‌ها مدیریت پول را به خوبی یاد بگیرند نیاز نیست به آن‌ها اجازه دهید که کاملاً بدون کنترل پول توجیبی را خرج کنند.
باید شرایطی فراهم کنید که نوجوان‌ها بیشتر با عواقب تصمیمات اشتباه خودشان روبه‌رو شوند. به همین‌دلیل، سعی کنید تا جایی که امکان دارد برنامه‌ای را که برای دادن پول توجیبی به آن‌ها تنظیم کرده‌اید به نفع آن‌ها تغییر ندهید.
یا به نوجوان‌ها پول قرض ندهید یا اگر قرض دادید در بازپرداخت آن سخت‌گیری کنید و اگر نمی‌توانید سخت‌گیری کنید، به درخواست آن‌ها پاسخ منفی بدهید. معمولاً نه گفتن آسان‌تر است. فراموش نکنید که این موقعیت‌ها همگی فرصت‌هایی برای یادگیری هستند و آن‌ها باید این تجربه‌ها را پشت سر بگذارند.
اگر نوجوان شما به خوبی پول توجیبی خود را مدیریت می‌کند، می‌توانید با دادن مبلغی بیشتر به عنوان پاداش او را تشویق کنید.
نکات کلیدی
- پول توجیبی به کودکان کمک می‌کند درباره‌ی مدیریت پول و حس مسئولیت‌پذیری چیزهای بیشتری یاد بگیرند.
- تعیین مقدار پول توجیبی و موعد پرداخت آن به شما و بودجه‌ای که برای خانواده تنظیم کرده‌اید بستگی دارد.
- اگر تصمیم گرفته‌اید برای کارهای خانه پول توجیبی بدهید، شرایط و انتظارات خودتان را به وضوح بیان کنید.
- فرزندتان با مشاهده‌ی رفتار شما در خرج کردن و پس‌انداز کردن چیزهای زیادی یاد می‌گیرد.