نقرس یک بیماری التهابی مفاصل است و آمارها نشان میدهد از هر هزار مرد حدود ۷ نفر و از هر هزاران زن حدود یک نفر به این بیماری مبتلا میشوند. افراد مبتلا به نقرس حملات ناگهانی و شدید درد، تورم و التهاب مفاصل را تجربه می کنند. خوشبختانه، نقرس را میتوان با دارو، رژیم غذایی مناسب و تغییر سبک زندگی کنترل کرد. در این مقاله، غذاهای مناسب نقرس را به شما معرفی خواهیم کرد.
نقرس چیست؟
اسید اوریک یکی از اصلیترین مواد جانبی حاصل از هضم گوشت قرمز در بدن و عامل اصلی نقرس است، یک رابطه به این سادگی میتواند راه رفتن فرد را برای سالهای طولانی دچار مشکل کند. اسید اوریک در خون، به صورت کریستال در مفاصل تجمع کرده و نوکتیز این کریستالها به هنگام حرکت مفصل به مانند خنجر در آن فرو میروند و باعث درد شدید میشود. براساس تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۵ حدود ۱۰ درصد از افراد در سراسر کره زمین به این بیماری دچار هستند.
غذاهای نامناسب نقرس
اگر مستعد حملات ناگهانی نقرس هستید، بهتر است از خوردن غذاهایی که حاوی مقادیر بسیار زیاد پورین هستند خودداری کنید. این غذاها معمولا بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم پورین در هر ۱۰۰ گرم دارند و برای شما مضر خواهند بود. در ادامه قصد داریم این غذاها را به شما معرفی کنیم تا در خوردن آنها زیاده روی نکنید، در غیر اینصورت دچار حمله ناگهانی و شدید نقرس خواهید شد.
- هر نوع گوشت اندامی شامل: جگر، دل، قلوه، مغز.
- گوشت قرمز شامل: گوشت گاو، قرقاول و …
- گوشت ماهی شامل: شاه ماهی، ماهی تن، ساردین و …
- غذاهای دریایی شامل: خرچنگ، میگو و …
- نوشیدنیهای شیرین شامل: آبمیوه، نوشابه و …
- شکر، عسل و …
علاوه بر مواد غذایی اشاره شده در بالا، باید از مصرف کربوهیدراتهای تصفیه شده مانند: نان سفید، کیک و کلوچه نیز خودداری کنید. اگرچه این مواد غذایی سرشار از پورین و فروکتوز نیستند اما به علت کم داشتن مواد غذایی مفید ممکن است به بالا بردن اسید اوریک در بدن کمک کنند و باعث رخ دادن حملات نقرسی شوند.
غذاهای مناسب نقرس
اگرچه غذاهای مناسب نقرس باعث میشود که طیف وسیعی از مواد غذایی را از رژِمتان حذف کند اما در ادامه لیست نسبتا بزرگی از غذاهای سالم برای بیماری نقرسی که دارای پورین بسیار کمی هستند را اشاره خواهیم کرد. این غذاها معمولا کمتر از ۱۰۰ میلی گرم پورین در ۱۰۰ گرم ماده غذایی دارند.
- میوه: تمام میوهها برای مقابله با بیماری نقرس مناسب است. اما گیلاس اثرات مثبت بیشتری دارد.
- سبزیجات: تمام سبزیجات برای بدن مناسب است اما سیب زمینی، نخود فرنگی، قارچ، بادمجان و …
- حبوبات: نخود، لوبیا، عدس سویا و …
- غلا سبوسدار: جو، برنج قهوهای
- محصولات لبنی: البته محصولات کم چرب توصیه میشود.
- تخم مرغ
- نوشیدنی: چای، قهوه، چای سبز
- روغن گیاهی: کانولا، نارگیل، زیتون، کتان
برنامه غذایی بیماران نقرسی
داشتن یک برنامه غذایی مناسب میتواند مانع از بروز حملا نقرسی شود. در ادامه یک برنامه غذایی یک هفته به عنوان نمونه به شما ارایه میشود که میتوانید برای کاهش حملات نقرسی از آن استفاده کنید.
شنبه
- صبحانه: کوکو کدو و قارچ
- نهار: برنج قهوه ای و توفو
- شام: همبرگر مرغ خانگی به همراه سالاد
یکشنبه
- صبحانه: املت اسفناج و قارچ با دو عدد تخم مرغ
- نهار: سالاد سبزیجات، نخود فرنگی و جوانه گندم
- شام: تخم مرغ آب پز و خرد شده به همراه فلفل خرد شده
دوشنبه
- صبحانه: جودوسر، با یک پیمانه ماست یونانی و یک چهارم پیمانه انواع توت
- نهار: سالاد کینوآ به همراه تخم مرغ پخته و سبزیجات تازه
- شام: ماکارونی با مرغ و فلفل دلمه ای
سهشنبه
- صبحانه: اسموتی متشکل از (نصف پیمانه زغال اخته، نصف پیمانه اسفناج، شیر کم چرب و ماست یونانی هر دو یک چهارم پیمانه)
- نهار: ساندویچ تخم مرغ به همراه کاهو
- شام: مرغ و سبزیجات سرخ شده با برنج قهوه ای
چهارشنبه
- صبحانه: املت اسفناج و قارچ با دو عدد تخم مرغ
- نهار: نخود و سبزیجات تازه با جوانه گندم
- شام: ماهی سالمون سرخ شده با گوجه فرنگی گیلاسی
پنجشنبه
- صبحانه: کوکو کدو و قارچ
- نهار:ما قزل آلا با سالاد
- شام: کینوآ، اسفناج، بادمجان و پنیر فتا
جمعه
- صبحانه: نان تست فرانسوی با توت فرنگی
- نهار: ساندویچ تخم مرغ پخته و کاهو
- شام: توفو و سبزیجات سرخ شده به همراه برنج قهوه ای
سایر موارد مناسب برای درمان نقرس
در بالا در خصوص غذاهای مناسب نقرس صحبت کردیم، اما در ادامه قصد داریم به برخی دیگر از نکات برای تسریع در درمان نقرص اشاره کنیم که آگاهی از آنها نیز میتواند مناسب باشد.
کاهش وزن
اگر دچار نقرس هستید، داشتن اضافه وزن میتواند باعث بروز بیشتر حملات نقرسی شود. اضافه وزن باعث ایجاد مقاومت در تولید انسولین در بدن شده و بدن امکان حذف قند خون را از بدن ندارد و همین مساله باعث بالا رفتن اسید اوریک در بدن میشود. تحقیقات مختلف نشان میدهد کاهش وزن باعث کاهش حملات نقرسی در بدن میشود.
ورزش منظم
ورزش منظم راه حل دیگری است که میتواند مانع از بروز حملات نقرسی شود. ورزش نه تنها به کاهش وزن و تناسب اندام افراد کمک میکند بلکه به کاهش اسید اوریک در بدن نیز میتواند کمک کند. در یک مطالعه موردی ۲۲۸ مردی که روزانه ۸ کیلومتر پیاده روی میکردنند را مورد بررسی قرار دادند و مشخص شد شانس بروز نقرس در آنها تا ۵۰ درصد کاهش یافته است.
نوشیدن آب
هیدرانه بودن بدن میتواند به کاهش حملات نقرسی کمک کند. نوشیدن آب به اندازه کافی به بدن کمک میکند تا اسید اوریک مازاد موجود در بدن از طریق ادرار دفع کنید. همچنین اگر ورزشکار هستید مقدار زیادی از آب بدن را از طریق تعریق از دست میدهید به همین دلیل افراد ورزشکار باید مقدار بیشتری آب بنوشند تا اسید اوریک بیشتری دفع کنند.
عدم مصرف الکل
الکل یکی از محرکهای شایع حملات نقرسی است. دلیل این امر نیز این است که الکل باعث کریستال شدن اسید اوریک موجود در بدن شده و باعث تجمع آن در بدن میشود. در یک مطالعه موردی انجام شده بر روی ۷۲۴ نفر نشان داده است که افرادی که مشروبات الکلی، شراب و ابجو مصرف میکنند بیشتر به حملات نقرسی دچار خواهند شد.
مکمل ویتامین ث
تحقیقات نشان میدهد مصرف ویتامین ث باعث کاهش حملات نقرسی در بدن میشود. به نظر میرسد ویتامین C نیز با دفع اسید اوریک از طریق کلیه و ادرار به درمان فرد مبتلا به نقرس کمک میکند. با این حال دلایلی محکمی برای تاثیر مستقیم ویتامین ث وجود ندارد و بسیاری از دانشمندان معتقد هستند که آزمایشات و مطالعات در این خصوص باید ادامه یابد.