آیا تا به حال به این فکر کرده اید که یک گیاه برای اینکه خوب رشد کند به چه چیزهایی نیاز دارد ؟! جواب ابن سوال ابزار ، بذر یا یک گلخانه نیست بلکه ساده تر از این حرفهاست . در این مقاله تمام چیزهایی که یک گیاه برای رشد نیاز دارد و در یک کلام عوامل مؤثر در رشد گیاه مطرح میشود و شما میتوانید به راحتی یک گیاه را در خانه ی خود پرورش دهید .
عوامل مؤثر در رشد گیاه کدام است ؟!
هر گیاهی برای ادامه ی زندگی ، نفس کشیدن و زیبا ماندن به آب و هوا نیاز دارد . شاید بپرسید چرا فقط آب و هوا ؟ جواب اینجاست که بسیاری از گیاهان در آب رشد میکنند و به خاک نیازی ندارند مانند : گیاهان هوازی ، گیاهان آبزی و گیاهانی مانند پوتوس ، حسن یوسف ، بامبو و … که در آب رشد کرده و به خاک نیاز ندارند . اما به جز اینها عوامل دیگری هم هستند که در ادامه راجع به آنها بیشتر توضیح میدهیم . برای رشد گیاه چه لازم است :
آبیاری مناسب
بدون شک می توان گفت که هر موجود زنده، به استثنای برخی از میکروب ها، برای زنده ماندن نیاز به آب دارد. به خصوص گیاهان.به غیر از برخی از گونه های گیاهانی که می توانند در برابر خشکسالی مقاومت کنند، مانند کاکتوس و ساکولنت ها، بیشتر گیاهان باید به طور مرتب آب بخورند. هنگامی که قطرات آب با داخل خاک میروند ریشه ها آنها را جذب کرده و از داخل خود به ساقه و برگ میرسانند درست مانند جریان خون در بدن ما ! همچنین مواد مغذی داخل خاک با آب خیس شده و راحت تر وارد گیاه میشوند .
آبیاری در گیاهان نیازمند توجه ویژه ایست تا مانع از خشک شدن و غرقابی شدن گیاه شود . بنابراین حواستان به مقدار آبی که به گیاهتان میدهید باشد . همه این نکات در آبیاری به گیاهتان بستگی دارد و بعضی گیاهان آب بیشتر و بعضی به آب کمتری برای زنده ماندن نیاز دارند . بنابراین اول اطلاعات کافی در زمینه ی گیاهتان کسب کنید سپس آن را بری نگهداری به خانهتان بیاورید .
استفاده از سه ماده مغذی عمومی
همانطور که قبلا گفته شد ، مواد مغذی توسط آب خیس شده و جذب ریشه ها میشوند و از این طریق نیاز گیاه را رفع میکنند . ویتامین ها برای گیاه مانند غذا برای ما انسانهاست پس شاید بدون خوردن آن زنده بمانند اما شاداب و سرحال نیستند. پس گیاه بدون این مواد مغذی هیچ فرصتی برای رشد و شاداب ماندن ندارد و امروزه در خاکها و کودهای بسته بندی میتوان این ویتامین هارا یافت .
سه عناصر مورد نیاز برای رشد گیاه عبارتند از:
نیتروژن (N) :
نیتروژن برگ را سبز می کند و ما همه در علوم ابتدایی خود خوانده ایم که ماده ای به نام کلروفیل در برگ وجود دارد که با فتوسنتز رنگ برگ را سبز میکند .
فسفر (P) :
فسفر مسئول تولید گیاهانی با برگ های بزرگ و ریشه های قوی است و متواند ویتامین مورد نیاز گیاه را تامین کرده و برای جداسازی سلول و توسعه بافت های جدید بسیار مهم است.
پتاسیم (K) :
در ابتدا پتاسیم به گیاه کمک می کند تا با بیماریها مبارزه کند ، اما باعث تنظیم میزان جذب CO2 و فعال شدن آنزیم ها نیز می شود.
کودهای مخصوص گیاهان با این مواد مغذی اشباع شده اند تا بتوانند به گیاهتان کمک کنند. اما باید توجه کنید که مانند آبیاری، زیاده روی در مواد مغذی نیز خسارات جبران ناپذیری به همراه دارد. همچنین شما باید با توجه نوع گیاهتان نوع کود مورد نظر آن را نیز بشناسید .
خاک مناسب گیاهتان را انتخاب کنید
خاک برای گیاهان مانند خانه برای ما انسانهاست یعنی جایی که همه ی نیازهای ما تامین میشود . بذر بدون وجود خاک رشد نمیکند و مواد مغذی گیاهان از خاک تامین میشود . البته طبق آنچه گفته شد گیاهانی هم هستند که به خاک نیازی ندارند اما میتوانند در خاک هم رشد کنند. همچنین، انواع مختلفی از خاک وجود دارد که برای گیاهان مختلف مناسب هستند و شرایط مختلفی را برای گیاهان فراهم می کنند. علاوه بر انواع مختلف خاک گیاهانی هم هستند که برای رشد نیاز به خاک خاصی دارند که در ادامه با بهترین خاک های موجود در بازار که برای گیاهان مناسب است آشنا میشویم :
1. خاک لومی
خاک لوم دارای ترکیبی کامل از خاک رس، شن ، ماسه و سیلت با کمی هوموس است و عوامل ایجاد کننده این نوع خاک بسیار برای گیاهان مطلوب است مانند :
میزان pH : pH بهینه برای اکثر گیاهان بین 6.0 تا 7.0 است که نیاز به رشد گیاه را در نظر می گیرد، زیرا اسیدیته خاک باعث می شود که مواد مغذی رشد کنند و به طور کامل توسط گیاه مورد استفاده قرار گیرند.
کلسیم : کلسیم این کمک را می کند تا تعادل مواد شیمیایی در خاک حفظ شود. همچنین مطمئن میشود که آب در خاک به درستی به ریشه ها برسد.
بافت : بافت خاک خشك و نرم است، اما برای حفظ آب و مواد مغذی بسیار مفید است و سبب رساندن هوا به ریشه ها میشود .
2. خاک ماسه ای
اینکه شن و ماسه میزان زیادی از خاک را تشکیل دهند یک نقطه ی قوت است ، اما به تنهایی، کار خوبی در حفظ آب و مواد مغذی انجام نمی دهند. شن و ماسه برای گیاهانی که نیازمند pH خنثی هستند بسیار عالی است تا بتوانند رشد کنند و زنده بمانند. گیاهانی هستند که خاک کاملا شنی را ترجیح میدهند اما اگر میخواهید برای گیاهتان این خاک را تهیه کنید در ابتدا مطمئن شوید که این خاک برای آن مناسب است .
3. خاک باغچه
خاک باغچه بسیار پر محتواست و آب و مواد مغذی را به خوبی در خود نگه میدارد و تنها نکته در مورد آن این است که برای گیاهانی که به آبیاری زیادی نیاز دارند مناسب نیست . برای بعضی گیاهان زینتی که به آبیاری زیادی نیاز دارند این خاک بسیار مناسب است اما بازهم بهتر است قبل از خرید این خاک برای گیاهتان، در مورد گیاه اطلاعات بیشتری کسب کنید .
هوا و نور مناسب گیاهتان را تامین کنید
درست همانند انسان، گیاهان نیز به هوا و نور برای زندگی نیاز دارند و بدون آن، یک گیاه نمی تواند رشد کند و جوانه بزند . هوای تازه و بدون آلودگی به برگها و خاک میرسد و از طریق خاک جذب ریشه میشود . نور خورشید نیز برای عمل فتوسنتز گیاه بسیار ضروریست حتی اگر بعضی گیاهان با لامپ های رشد گیاه هم رشد کنند باز هم نیاز است هر از گاهی نور خورشید به آنها برسد . اما بازهم مانند عوامل دیگر نور شدید خورشید نیز برای گیاه مضر است و خاک را خشک کرده و به ریشه و برگهای گیاه آسیب میرساند . بنابراین حفظ تعادل در نور و آبیاری میتواند گیاهان را سالم نگه دارد . دما نیز یک عامل مهم است و در رابطه با مکان گیاه ، نوع آن ، نور و آبیاری تنظیم میشود .