نشاسته ذرت؛ خواص و کاربردهای شگفت‌انگیز آن
نشاسته ذرت پودر سفیدرنگ متراکمی است که معمولا به‌عنوان غلیظ‌کننده در غذاهایی مانند سس، سوپ و خورش استفاده می‌شود. در این مقاله، هرآنچه را که لازم است درباره این نشاسته بدانید، نوشته‌ایم. با ما همراه باشید.
خواص نشاسته ذرت
۱. پیشگیری از هیپوگلیسمی (افت قند خون)
بنا بر بعضی از تحقیقات، رژیم غذایی حاوی نشاسته ذرت خام برای جلوگیری از افت قند خون مفید است. در واقع این ماده غذایی همچون مخزن گلوگز در لوله گوارش عمل می‌کند و در مدت ۶ تا ۸ ساعت به‌آرامی جذب دستگاه گوارش می‌شود. در نتیجه افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ دچار افت قند خون نمی‌شوند.
۲. آسان‌ترشدن بلع
افرادی که به بیماری دیسفاژی مبتلا هستند و بلع مواد خوراکی جامد یا مایع برای آنها سخت است، می‌توانند با استفاده از نشاسته ذرت بلع راحت‌تری داشته باشند. همچنین با افزایش سن، مشکلات بلع بیشتر می‌شود و استفاده از این نشاسته راه‌حل مناسبی برای حل این مشکل است. این ماده غذایی با نرم‌کردن بولوس (مخلوط توپ‌‌مانندی که از غذا و بزاق پس از جویدن ایجاد می‌شود) عمل بلع را بهبود می‌بخشد.
۳. جایگزینی مناسب برای شربت ذرت
از شربت ذرت برای غلیظ‌کردن برخی غذاهای فراوری‌شده و حتی غذاهای خانگی استفاده می‌شود. بر اساس بررسی‌ها، مصرف زیاد شربت ذرت یا شربت ذرت سرشار از فروکتوز موجب ابتلا به بیماری‌هایی چون دیابت نوع ۲، سندروم متابولیک و بیماری کبد چرب می‌شود. استفاده از نشاسته ذرت از این خطرات می‌کاهد.
۴. ماده خوراکی بدون گلوتن
افرادی که به گندم و گلوتن حساسیت دارند، به بیماری سلیاک مبتلا هستند یا به هر دلیل دیگری از رژیم غذایی بدون گلوتن پیروی می‌کنند، می‌توانند بهجای آرد گندم از نشاسته ذرت استفاده کنند.
۵. کاهش وزن
بنا به گفته محققان، چون نشاسته ذرت شاخص گلیسمی پایینی دارد از اشتهای فرد می‌کاهد و حس سیری ایجاد می‌کند. در ضمن این نشاسته کالری کمتری به بدن وارد می‌کند و می‌تواند برای کاهش وزن مفید باشد.
البته نوشیدنی‌هایی که حاوی این ماده سرشار از آمیلوز یا گلوکز هستند نه‌تنها از اشتهای افراد نمی‌کاهند، بلکه کالری بیشتری به بدن آنها وارد می‌کنند. در ضمن افراد را در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هم قرار می‌دهند.
عوارض نشاسته ذرت
۱. حساسیت
برخی افراد به این ماده خوراکی حساسیت دارند و نباید این ماده غذایی را مصرف کنند. واکنش‌های حساسیتی به نشاسته ذرت از ملایم تا شدید متغیرند و عبارت‌اند از:
- استفراغ؛
- مشکلات معده؛
- خس‌خس سینه یا اختلال در تنفس؛
- نبض ضعیف؛
- تغیرات پوستی از جمله کهیر؛
- تورم لب‌ها یا زبان؛
- سرگیجه.
حتی ممکن است در موارد شدید فرد دچار حمله آنافیلاکسی شود. این حمله نوعی واکنش شدید حساسیتی است که ناگهانی رخ می‌دهد و ممکن است منجر به مرگ شود.
۲. خطر بیماری قلبی
نشاسته ذرت کربوهیدرات تصفیه‌شده است، یعنی آن را خیلی فراوری کرده‌اند و مواد مغذی آن کاهش یافته است. بر اساس پژوهش‌ها، مصرف مواد خوراکی سرشار از کربوهیدرات اثراتی منفی روی قلب دارد. کربوهیدرات‌ها فشار خون را هم افزایش می‌دهد، بنابراین در مصرف آن باید احتیاط کرد.
طرز تهیه نشاسته ذرت و ارزش غذایی آن
این ماده غذایی با پودرکردن بخش نشاسته‌ای ذرت به‌نام اندوسپرم تهیه می‌شود. اگرچه این نشاسته ارزش غذایی چشمگیری ندارد، برای تهیه غذا کاربردهای متعددی دارد.
ارزش غذایی ۸ گرم (۱ قاشق غذاخوری) نشاسته ذرت را در جدول زیر می‌بینید:
کالری ۳۰ چربی ۰ سدیم ۰ کربوهیدرات ۷ گرم فیبر ۰ قند ۰ پروتئین ۰ کربوهیدرات
هر ۸ گرم نشاسته ذرت حدود ۳۰ کالری دارد و این مقدار کالری از کربوهیدرات‌های موجود در نشاسته تأمین می‌شود. ذرت خام با وجود داشتن نشاسته فراوان، شاخص گلیسمی پایینی دارد. بر اساس بررسی‌ها، این نوع نشاسته به‌آرامی جذب دستگاه گوارش می‌شود.
چربی و پروتئین
در ۸ گرم نشاسته ذرت، چربی و پروتئین و مواد معدنی خاصی وجود ندارد و در ۱ فنجان از این نشاسته، کمتر از ۱ گرم چربی و فقط حدود ۰٫۳ گرم پروتئین یافت می‌شود. در ضمن این ماده غذایی، مواد معدنی یا ویتامین خاصی ندارد.
تفاوت آرد ذرت با نشاسته ذرت
هم آرد ذرت و هم نشاسته آن از ذرت به دست می‌آیند، اما از نظر ارزش غذایی، طعم و کاربرد با هم فرق دارند.
- آرد ذرت از دانه‌های ذرت کامل که پودر و کاملا نرم شده‌اند به دست می‌آید. در حالی که پودر نرم نشاسته از بخش نشاسته‌ای ذرت تأمین می‌شود.
- آرد ذرت حاوی پروتئین، فیبر، نشاسته، ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در ذرت کامل و زردرنگ است. اما نشاسته آن فاقد فیبر و پروتئینی است که در دانه کامل ذرت وجود دارد. وقتی نشاسته فراوری می‌شود، به رنگ سفید درمی‌آید.
- این ۲ محصول ذرت، از نظر طعم نیز با هم تفاوت دارند. آرد ذرت مانند ذرت طعمی شیرین دارد، اما نشاسته تقریبا بی‌مزه است.
مقایسه ارزش غذایی ۲۹ گرم نشاسته ذرت و آرد ذرت
نشاسته آرد کالری ۱۲۰ ۱۱۰ پروتئین ۰ گرم ۳ گرم چربی ۰ گرم ۱٫۵ گرم کربوهیدرات ۲۸ گرم ۲۲ گرم فیبر ۰ گرم ۲ گرم کاربرد نشاسته ذرت
بسیاری از مردم تصور می‌کنند این ماده فقط برای آشپزی است، اما این نوع نشاسته کاربردهای متنوع دیگری هم دارد که در ادامه برخی از آنها را توضیح می دهیم.
۱. نشاسته ذرت برای پوست
نشاسته ذرت برای پوست تحریک‌‌شده درمانی ارزان و در عین حال مؤثر است. از این نشاسته می‌توان برای درمان آفتاب‌سوختگی و کاهش خارش پوست استفاده کرد. برای این کار باید نشاسته را با کمی آب سرد مخلوط کنید و خمیر به‌دست‌آمده را روی قسمت‌های صدمه‌دیده بگذارید.
۲. نشاسته ذرت برای مو
از پودر این نشاسته می‌توان به صورت شامپوی خشک استفاده کرد. برای این کار مقدار کمی از نشاسته را روی ریشه موهایتان بپاشید و پودر را خیلی آرام و ملایم تا پایین موهایتان شانه کنید. البته اگر موهایتان تیره است این ترفند مناسبتان نیست، چون ذرت نشاسته رنگی است و لابه‌لای موهایتان خودش را نشان می‌دهد.
همچنین اگر موهایتان به هم گره خورد، می‌توانید با استفاده از نشاسته ذرت آنها را از هم باز کنید زیرا از اصطکاک موها می‌کاهد و تارهای مو را لغزنده می‌کند و در نهایت می‌توانید به‌راحتی گره‌های موهایتان را باز کنید.
۳. تهیه نوعی دئودورانت
نشاسته ذرت دئودورانتی طبیعی است و با آن می‌توان از عرق و بوی بد بدن کاست. برای درست‌کردن دوئودورانت طبیعی، مواد زیر را تهیه کنید:
- ۳ قاشق غذاخوری روغن نارگیل؛
- ۲ قاشق غذاخوری نشاسته؛
- ۲ قاشق غذاخوری جوش شیرین.
روغن نارگیل را ۱۵ تا ۲۰ ثانیه حرارت دهید تا کاملا ذوب شود. سپس آن را با نشاسته ذرت و جوش شیرین به‌آرامی ترکیب کنید تا به خمیری ضخیم دست یابید. البته می‌توانید به این ترکیب اسانس دلخواهتان را هم اضافه کنید. به همین راحتی دئودورانت طبیعی‌تان آماده است! یادتان باشد این دئودورانت مناسب کسانی نیست که به جوش شیرین حساسیت دارند یا بیش از حد عرق می‌کنند.
۴. مات‌کردن رنگ لاک ناخن
اگر می‌خواهید لاک ناخنتان را مات کنید، کافی است کمی نشاسته ذرت به آن بزنید و بعد از اینکه آنها را کاملا با هم مخلوط کردید، لاک را به ناخنتان بزنید. این‌طوری رنگ لاک ناخنتان مات می‌شود.
۵. پیشگیری از بیماری پای ورزشکار
پای ورزشکار نوعی بیماری قارچی است که در اثر قرارگرفتن دائمی پا در معرض رطوبت، مانند عرق، ایجاد می‌شود. اگرچه این ماده غذایی نمی‌تواند این بیماری را درمان کند، با خشک نگه‌داشتن پا از ابتلا به آن پیشگیری می‌کند.
اگر مجبورید به مدت طولانی کفش پایتان کنید، درون کفش یا جورابتان کمی نشاسته ذرت بپاشید تا از مرطوب‌شدن پاهایتان پیشگیری کنید.
۶. حل مشکل عرق‌سوزشدن بدن
نشاسته ذرت برای حل مشکل عرق‌سوزشدن بدن هم کاربرد دارد. از این نشاسته برای جلوگیری از اصطکاک سطوح پرچربی بدن می‌توان استفاده کرد. پیش از پوشیدن لباس باید کمی پودر نشاسته به این سطوح از بدنتان بمالید تا این بخش‌ها عرق‌سوز نشوند. همچنین این نشاسته می‌تواند برای پیشگری از عرق‌سوزشدن نوزادانی استفاده شود که پوشک به پا دارند.
۷. درمان گزیدگی حشرات
محل گزش حشرات معمولا خارش‌آور و آزاردهنده است و وقتی پوست مرطوب باشد، احساس بدتری خواهید داشت. در این مواقع می‌توانید ۲ قاشق غذاخوری نشاسته ذرت را با چند قطره آب سرد مخلوط کنید و روی محل گزش قرار دهید و بگذارید خشک شود تا خارش پوست برطرف شود.
۸. تسکین تاول
وقتی بدن به دلیلی تاول می‌زند، تاول‌ها در محیط مرطوب یا هنگام برخورد با سطوحی مانند کفش یا لباس بدتر می‌شوند. برای کاهش اصطکاک و خشک نگه‌داشتن محل تاول، کمی نشاسته به آن محل بزنید. البته یادتان باشد هرگز به تاول‌هایی که سر باز کرده‌اند یا زخم‌های روی پوست‌تان نشاسته نزنید، زیرا ممکن است منجر به عفونت شود.
کاربردهای دیگر
- بازکردن گره‌ها: گره‌های نخ، بند کفش و طناب‌ها را می‌توانید با استفاده از این ماده به‌راحتی باز کنید.
- درخشان‌کردن ظروف نقره: تیرگی ظروف نقره را می‌توان با استفاده از این نوع نشاسته برطرف کرد.
- افزایش اصطکاک: اگر دست‌هایتان خیلی عرق می‌کنند و موقع ورزش‌هایی مانند تنیس به زحمت می‌افتید، به کف دست‌هایتان کمی پودر نشاسته بزنید.
- لکه‌زدایی: با استفاده از نشاسته ذرت می‌توانید لکه‌‌های چربی را به‌راحتی پاک کنید. آن را روی لکه بپاشید و پس از ۱۰ الی ۱۵ دقیقه، آن را پاک کنید. لکه چربی از بین می‌رود. همچنین می‌توانید تیرگی‌های فرش را با این نوع نشاسته از بین ببرید. برای این کار کمی پودر نشاسته روی فرش بپاشید و نیم ساعت بعد فرش را با جاروبرقی تمیز کنید. تیرگی‌های فرش تا حد زیادی برطرف می‌شوند.
درست‌کردن غذا با نشاسته ذرت و آرد ذرت
به‌دلیل تفاوت طعم و ترکیبات آرد ذرت و آرد نشاسته، هنگام درست‌کردن غذا نمی‌توان از آنها بهجای هم استفاده کرد.
هنگام پخت نان، پنکیک، وافل، بیسکویت و انواع شیرینی می‌توان از آرد ذرت بهجای آرد گندم استفاده کرد. آرد ذرت به این خوراکی‌ها طعم ذرت می‌دهد و رنگشان را متمایل به زرد می‌کند.
این نشاسته بیش از اینکه به غذا طعم دهد، بافت آن را تغییر می‌دهد و آن را غلیظ‌تر می‌کند. به همین دلیل برای غلیظ‌کردن سوپ‌ها، خورش‌ها، سس‌ها و آبگوشت‌ها از آن استفاده می‌شود. البته برخی از افراد از نشاسته ذرت در کیک و کتلت‌ها هم استفاده می‌کنند تا مواد قوام بهتری داشته باشند.
برای اینکه موقع اضافه‌کردن آن به غذا نشاسته گلوله نشود، ابتدا آن را در ظرفی جدا با آب سرد حل کنید و سپس آن را به غذای داغ در حال پخت بیفزایید.
نشاسته ذرت از کجا بخرم؟
نگران خرید نشاسته ذرت نباشید. این ماده غذایی در تمام سال در دسترس است و در فروشگاه‌های مواد غذایی فروخته می‌شود. فقط موقع خرید نشاسته ذرت، روی بسته محصول را با دقت بخوانید، چراکه برخی از انواع این محصول از نوع «اصلاح‌شده» هستند. اگر علاقه‌ای به مصرف محصولاتی ندارید که اصلاح ژنتیکی شده‌اند، محصولاتی با این نوشته را نخرید.
روش نگهداری
نشاسته ذرت رطوبت را به خود جذب می‌کند، پس باید آن را در ظرفی دربسته و دور از رطوبت نگه دارید. این نوع نشاسته باید در جای خشک و خنک نگهداری شود. اگر آن را درست نگهداری کنید، ماندگاری نامحدودی خواهد داشت.