امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی شاهد تغییرات چشمگیری در تجهیزات آزمایشگاهی و پیشرفته تر شدن آن ها هستیم. بخشی از این تجهیزات در تمامی آزمایشگاه ها مشترک هستند اما برخی دیگر به صورت اختصاصی بوده و تنها در آزمایشگاه های خاصی به کار برده می شود.
تعریف تجهیزات آزمایشگاهی
تجهیزات آزمایشگاهی در واقع شامل مجموعه ای از دستگاه ها، ابزار و وسایل آزمایشگاهی می باشد که برای محققین و دانشمندان بسیار مهم است. زیرا جهت انجام تحقیقات و آزمایشات خود به آن ها نیاز دارند. با توجه به نوع آزمایشگاه این تجهیزات متفاوت هستند و کاربردهای مختلفی دارند و شامل ابزارهای ساده تا پیچیده می باشند. به میزانی که تجهیزات مورد استفاده در آزمایشگاه ها مدرن تر و دقیق تر باشد نتایج آزمایشات با دقت بیشتری همراه است.
انواع تجهیزات آزمایشگاهی
تجهیزات آزمایشگاهی شامل موارد مختلفی می شود و هر یک کاربردهای متفاوتی دارند. از جمله انواع تجهیزات آزمایشگاهی می توان به موارد زیر اشاره نمود.
· تجهیزات آزمایشگاهی آزمایشگاه های کنترل کیفیت و آنالیز محصولات
در این نوع از آزمایشگاه ها تمامی محصولات و نمونه ها را با شاخصه های استاندارد مورد ارزیابی قرار می دهند تا ناخالصی های موجود در آزمایش مشخص شود. معمولا از انواع تجهیزات نمونه برداری از جامدات، مایعات، گاز، همگن سازی و هموژنایزر در آزمایشگاه های کنترل کیفیت و آنالیز محصولات مورد استفاده قرار می گیرد.
· تجهیزات آزمایشگاهی آزمایشگاه های ایمنی و زیستی
در آزمایشگاه های ایمنی زیستی هدف اصلی مهار عوامل بیولوژیکی بالقوه مضر می باشد. این فرآیند با استفاده از روش ها و تجهیزات آزمایشگاهی مثل انواع دستگاه تقطیر، آنالایزر نمونه، فتومترها، دیونیزه کننده، کدورت سنج و ... انجام می گیرد.
· تجهیزات آزمایشگاهی اتاق های تمیز
در آزمایشگاه های اتاق تمیز به کنترل مقدار ذرات گرد و غبار مجاز در هر حجم هوا می پردازند و سپس بر اساس آن درجه بندی ایمنی اتاق های تمیز انجام می شود. از این رو در این آزمایشگاه ها از تجهیزاتی مانند ضدعفونی کننده، دستگاه های استریلیزاسیون مانند اتوکلاو و ... استفاده می کنند تا بتوانند بالاترین سطح ایمنی را حفظ کنند.
· تجهیزات آزمایشگاهی آزمایشگاه های پزشکی و علوم زیستی
در این آزمایشگاه ها آزمایش های متعددی بر روی بافت، خون و دیگر نمونه های بیمار صورت می گیرد. از این رو نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی ویژه و خاصی دارند. از بخش های مختلف این آزمایشگاه ها می توان به آسیب شناسی، بافت شناسی، ویروس شناسی، باکتری شناسی، سرولوژی، زیست شناسی مولکولی و ... اشاره کرد. معمولا در آزمایشگاه هایی که فرآیندهای میکروبیولوژیکی و کشت سلول یا بافت انجام می گیرد از دستگاه انکوباتور جهت کنترل فاکتورهای دما، رطوبت، O2 وco2 در آزمایشات استفاده می شود.
· تجهیزات آزمایشگاهی آزمایشگاه های شیمی
در آزمایشگاه های علوم زیستی و شیمی تجهیزات و لوازم آزمایشگاهی بسیاری وجود دارد که شبیه به یکدیگر هستند. مانند بن ماری، انواع همزن و شیکر، ترازوی دیجیتال و دستی، تجهیزات سرمایشی و گرمایشی، ظروف انتقال مایعات، انواع هودهای شیمیایی و ... . لازم به ذکر است ک برخی از محلول ها و مواد شیمیایی خاص که در آزمایشگاه های شیمی استفاده می شود در سایر آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار نمی گیرد.