بورت آزمایشگاهی چیست؟
زمانی که در یک آزمایشگاه شیمی مشغول به کار هستید قطعا به ابزار و لوازم آزمایشگاهی متعددی نياز دارید که آشنایی با کاربرد هر یک از آن‌ها در انتخاب صحيح آن وسیله مؤثر است. یکی از لوازم پرکاربرد و دقیق آزمایشگاهی که ما قصد داریم در این مقاله به‌صورت جامع به آن بپردازیم بورت آزمایشگاهی است. برای اینکه بدانید بورت آزمایشگاهی چیست، باید بگوییم بورت‌ها وسیله‌ای استوانه‌ای و از جنس شیشه و یا پلاستیک با بدنه‌ای مدرج هستند که برای اندازه‌گیری، اضافه کردن و یا برداشتن مقدار معینی از مایعات کاربرد دارند. برای آشنایی با کاربرد بورت آزمایشگاهی، با ما در ادامه این مقاله همراه باشید.
بورت چیست و چه کار می‌کند؟
برای اینکه بدانیم بورت آزمایشگاهی چیست باید بگوییم که این ابزار یکی از وسایل پرکاربرد آزمایشگاه‌های شیمی است. بورت ها لوله‌هایی دراز و باریک استوانه‌ای هستند که عموما از جنس شیشه و یا پلاستیک ساخته می‌شوند. بدنه مدرج بورت توانایی تعیین حجم خارج شده از مایعات را دارد و همچنین بر روی لوله استوانه بورت سوپاپ و دریچه‌ای برای تنظیم و کنترل دقیق جریان محلول شیمیایی تعبیه شده است. بورت معمولا برحسب میلی‌لیتر درجه‌بندی و هر میلی‌لیتر نیز معمولا خود به ده قسمت برابر تقسیم می‌شود.
نحوه کار بورت
در مورد نحوه آشنایی با کاربرد بورت آزمایشگاهی باید گفت این ابزار پرکاربرد، لوله‌هایی استوانه‌ای با بدنه‌ای مدرج برحسب میلی‌لیتر هستند؛ این درجه‌بندی در یک قسمت با عدد صفر و در قسمت دیگر با عدد پنجاه شماره‌گذاری می‌شود. در بخش انتهایی بورت ها سوپاپی برای تنظیم و کنترل دقیق مایعات قرار دارد. برای استفاده از بورت، در ابتدا از بخش بالایی بورت، آب مقطر را وارد کرده و سپس بورت را به حالت افقی قرار می‌دهیم با چرخش آب مقطر در تمام بخش‌های بورت آن را تمیز می‌کنیم. حال نوبت پر کردن و استفاده از بورت است:
برای اینکه حجم مایع با اندازه دقیق وارد شود، بهترین کار استفاده از قیف است. قیف را در بخش بالایی بورت گذاشته و سپس به کمک بشر یا هر فلاکس آزمایشگاهی دیگری مایع را وارد بورت می‌کنیم. برای کنترل جریان خروج مایع از بورت از شیر تعبیه شده در انتهای ابزار استفاده می‌شود، اگر این شیر در حالت افقی قرار داشت به معنای بسته بودن و قرارگیری عمودی شیر به معنای باز بودن آن است.
حال اگر شیر انتهای بورت را در جهت مورب بگذاریم در این صورت مایع درون بورت به‌صورت قطره قطره و یا به آهستگی از آن خارج می‌شود. به یاد داشته باشید که بعد از اتمام کار با بورت، باقی‌مانده مواد را از آن کاملا خارج کرده و لوله را با آب مقطر بشویید. بعد از شستشو بورت را به حالت برعکس و با سوپاپ باز، بر روی گیره فلزی قرار دهید تا بورت کاملا خشک شود.
ویژگی و مزایای استفاده از بورت
یکی از ویژگی‌های بورت‌ها این است که دارای سوپاپی مخصوص جهت خروج مایعات هستند.
یکی از نکات و ویژگی‌های خاص بورت ها، نوع درج درجه‌بندی آن‌هاست، زیرا در بورت ها عدد 50 در پایین‌ترین نقطه و عدد صفر در بالای لوله استوانه‌ای قرار دارد. بورت ها دارای لوازم جانبی مثل پوآر بورت که با اعمال فشار به محلول داخل مخزن باعث انتقال محلول به ستون بورت و همچنین دارای مخزن بورت هستند. این ابزار یکی از ملحقات بورت‌های اتوماتیک است که به استوانه مدرج متصل و محلول از طریق این مخزن به داخل استوانه راه می‌یابد.
انواع بورت
به طور کلی برای اینکه بدانیم انواع بورت آزمایشگاهی چیست باید گفت بورت های آزمایشگاهی را می‌توان در دو دسته کلی تقسیم‌بندی کرد:
- دسته اول بر اساس حجم: که این گروه از بورت ها به سه نوع ثابت (constant)، نیمه میکرو (semi-micro) و میکرو (micro) تقسیم می‌شوند.
- دسته دوم بر اساس نوع ساختار: در دسته دوم، بورت‌ها به دو گروه بورت‌های معمولی (ordinary burettes) و بورت‌های اتوماتیک (automatic burettes) تقسیم می‌شوند.
بورت های حجمی
این بورت‌ها همان مدل‌های ساده هستند که تنها شامل یک میله شیشه‌ای مدرج و سوپاپ خروجی مایعات می‌شوند. از این نوع بورت برای انتقال و یا اندازه‌گیری حجم مشخصی از مایعات استفاده می‌شود و جنس آن‌ها شیشه‌ای یا پلاستیکی است.
پیستونی یا دیجیتال
این دسته از بورت‌ها، شامل یک سوراخ و پیستون هستند و از این نظر به سرنگ شباهت دارند. بورت های پیستونی یا دیجیتال، خود به دو نوع دستی و اتومات تقسیم می‌شوند و هر دو دارای مخزن پرکننده و دو راهی خروجی هستند.
بورت اتوماتیک
از بورت‌های اتوماتیک برای انتقال حجم بسیار دقیقی از مایعات استفاده می‌شود. این بورت‌ها دارای یک مخزن مخصوص از جنس شیشه یا تفلون بوده و تفاوت آن با سایر بورت‌ها این است که محلول از قسمت بالای بورت وارد می‌شود.
