لوله ی آزمایشگاهی چیست؟

لوله ی آزمایشگاهی یکی از شیشه آلات پرکاربرد تجهیزات آزمایشگاهی است که با توجه به کاربرد آن، در اندازه های مختلفی ساخته می شود. لوله ی آزمایشگاهی یا لوله ی نمونه، یک لوله ی باریک و بلند است که یک سر آن باز و سر دیگر آن به صورت محدب بسته شده است. این سر بسته از جنس شیشه یا پیرکس می باشد.

انواع لوله های آزمایشگاهی

۱- لوله ی آزمایشگاهی کشت: لوله ی کشت معمولا از جنس پلاستیک شفاف مانند پلی پروپلین ساخته می شود و در آزمایشگاه زیست شناسی برای نگهداری ارگان های زنده مانند باکتری ها، کپک ها و .. استفاده می شود. در پزشکی نیز برای نگهداری خون مورد استفاده قرار می گیرد.

۲-لوله ی آزمایشگاهی شیشه ای: شیشه در برابر گرما و خوردگی مقاومت بیشتری دارد. به همین دلیل معمولا لوله های آزمایشگاهی از شیشه مانند بوروسیلیکات (پیرکس) ساخته می شود. از این لوله های شیشه ای برای گرم کردن و روی شعله قرار دادن به صورت مستقیم استفاده می شود.

۳- لوله آزمایشگاهی جوش: برای جوشاندن مایعات از لوله های بزرگ تری استفاده می شود که به لوله ی جوش معروف است.

۴- لوله ی آزمایشگاهی مخروطی: از لوله های مخروطی شکل برای سانتریفیوژ استفاده می شود.

انواع لوله های آزمایشگاهی خون گیری

۱- لوله های آزمایشگاهی ساده: این نوع لوله ها هیچ گونه ماده ی ضد انعقاد، ژل، سرم و … ندارند. کاربرد این نوع لوله ها فقط برای اسپکتومتری است.

۲- لوله های آزمایشگاهی بدون خلاء: این نوع لوله ها داری سرم (فعال کننده لخته)، ژل (SST) و ماده ی ضد انعقاد (EDTA) می باشد.

۳- لوله های آزمایشگاهی خلاء: خون گیری با این نوع لوله ها مزیت های بسیاری را به همراه دارد. بنابراین باعث شده است تا ساخت این نوع لوله ها بسیار رایج شود.

برای خون گیری با این روش از سر سوزن های خون گیری و هلدر استفاده می شود.

اجزای لوله های خون گیری

به طور کلی همه ی لوله های جمع آوری خون شامل سه بخش اصلی اند: دیواره ی لوله، سورفکتانت و درپوش لاستیکی که بر اساس کاربردی که دارند، رنگ درپوش ها متفاوت است.

افزودنی های مختلف در لوله های خون گیری

ضد انعقاد برای جلوگیری از لخته شدن، سرم برای روان کردن لخته و ژل های پلیمری برای جداسازی لخته یا سلول های خونی یا پلاسما.

انواع لوله های آزمایشگاهی خلاء

۱- لوله ی زرد (لوله ی اسید دکستروز ACD)

شامل فعال کننده و ژل پلیمری ست. برای جداسازی سرم از نمونه استفاده می شود و در آزمایشگاه های ایمونولوژی، سرولوژی و مطالعات DNA کاربرد دارد.

۲- لوله ی قرمز (لوله ی سرم serum)

شامل فعال کننده لخته یا همان سرم می باشد. برای جداسازی سرم از نمونه مورد استفاده قرار می گیرد و در ایمونولوژی، سرتولوژی و … کاربرد دارد.

۳- لوله ی بنفش (EDTA)

شامل ماده ی ضد انعقاد اتیلن دی آمین تترا استیک اسید است. در هماتولوژی، ایمونولوژی و بانک خون کاربرد دارد.

۴- لوله ی طلایی

 شامل ژل پلیمری و فعال کننده لخته می باشد. در سرتولوژی، ایمونولوژی و آزمایشات HIV کاربرد دارد.

۵- لوله ی نارنجی (ترومبین)

شامل فعال کننده لخته می باشد و در بررسی سرم در آزمایشات بیوشیمی کاربرد دارد.

۶- لوله ی آبی (لوله ی سیترات Geagulation)

شامل ماده ی ضد انعقاد سدیم سیترات است. در آزمایشگاه های انعقادی مانند فیبرینوژن کاربرد دارد.

۷- لوله ی سبز (‌PST)

شامل ماده ضد انعقاد هپارین و ژل پلیمری است. برای جداسازی خون و پلاسما مورد استفاده قرار میگیرد و در آزمایشگاه های بیوشیمی کاربرد دارد.

۸- لوله ی مشکی (Glucose)

شامل ماده ی ضد انعقاد سدیم فلوراید است. برای اندازه گیری گلوکز خون در پلاسما مورد استفاده قرار می گیرد.

گیره ی لوله ی آزمایشگاهی

گیره ی لوله برای جا به جایی و گرفتن لوله بر روی شعله و نگهداری لوله مورد استفاده قرار می گیرد. این وسیله شکل و جنس های مختلفی دارد. در انتهای این گیره، فنری وجود دارد که باعث باز و بسته شدن و استفاده ی آسان از آن می شود.

از ویژگی های لوله می توان به شکل و جنس متفاوت آن اشاره کرد. موارد استفاده آن شامل نگهداری لوله و جا به جایی لوله ی داغ می باشد.

رک آزمایشگاهی چیست؟

رک و یا جای لوله های آزمایشگاهی، یکی از وسایل خیلی مهم برای نگهداری لوله ها می باشد. این رک ها باعث حمل آسان و مطمئن نمونه ها می باشد به گونه ای که به آنها آسیب نرسد. جنس این رک ها با توجه به شرایط مانند دما و نمونه، می‌تواند فلزی، پلاستیکی و یا از جنس پلی پروپلین باشد .

از ویژگی های رک های آزمایشگاهی می توان به ابعاد مختلف آن، نگهداری و حمل و نقل آسان و قابلیت تمیز کردن آسان  اشاره کرد.

موارد استفاده از آن نگهداری انواع لوله ها، قابل استفاده در اتوکلاو و قابل استفاده در انواع آزمایشگاه می باشد.

شست و شوی لوله ی آزمایشگاهی

بعد از آن که نمونه از لوله آزمایشگاهی خارج شد، باید بلافاصله شسته و آبکشی شود و نباید مواد داخل آن به مدت طولانی در آن بمانند، چون ممکن است ایجاد باکتری و حتی باعث واکنش شیمیایی شود. همچنین باید هنگام شستشو ایمنی به خوبی رعایت شود. برای از بین رفتن باکتری ها و میکروب ها، باید ظروف را به خوبی ضدعفونی کنید و بعد از آن چندین بار آب بکشید. یکی از ماده های ضد عفونی کننده پر کاربرد کلریدریک اسید ۵% می باشد.

برای این کار لوله ی آزمایش را مدتی در اسید قرار دهید و بعد به خوبی آبکشی کنید.

همچنین وسایل شیشه ای نو که قبلاً از آن استفاده نشده را نیز به خوبی بشویید و بعد آبکشی کنید. برای اینکار از اسید کلریدریک ۱% استفاده کنید و چندین بار آب بکشید. برای اینکه مطمئن شوید وسیله به خوبی تمیز شده است یا نه، آن را در آب مقطر خنثی اتوکلاو کرده و بعد از آنPH آب را اندازه گیری کنید. اگر PH آب بالا بود، آن را دوباره در اسید قرار دهید.

همچنین برای شست و شوی لوله می توانید از “برس لوله” استفاده کنید.

برس لوله دارای یک سر پلاستیکی یا مصنوعی، دسته ای فلزی همراه با یک حلقه در انتهای آن و موی حیوان می باشد که در قطر های مختلف به فروش می رسد.

از ویژگی های برس می توان به مقاوم بودن در برابر اسید و مواد شیمیایی خورنده اشاره کرد.

جمع بندی انواع لوله های آزمایشگاهی

لوله ی آزمایشگاهی یکی از وسایل پرکاربرد برای نمونه گیری خون و … در آزمایشگاه ها می باشد. این لوله ها در سایز ها و طرح های متفاوتی ساخته می شود که هر کدام کاربرد خاصی دارند. وسایل جانبی لوله های آزمایشگاهی مانند رک، گیره و برس لوله، کار با لوله های آزمایشگاهی را بسیار راحت تر کرده اند.

در این مقاله ما شما را با ویژگی های مختلف لوله های آزمایشگاهی آشنا کردیم. امیدواریم مفید بوده باشد.