مبرد، کندانسور، چگالنده یا لوله تقطیر یکی از وسایل پرکاربرد در آزمایشگاه است که معمولا برای خالص سازی مایعات استفاده میشود.
مبرد وسیله ای است که به کمک آن، گازها را میعان میکنند. گاز مورد نظر وارد کندانسور شده و با قرارگیری در لوله ای با محیط سرد، میعان میشود. میعانات گازی از لوله« خارج شده و مورد استفاده قرار میگیرند.
مبرد دارای دو لوله است. یکی لوله داخلی و دیگری خارجی. معمولا آب را وارد لوله خارجی آن میکنند. گاز وارد لوله داخلی شده و با قرارگیری در مجاورت لوله که سرد شده است، میعان میشود. این میعانات از لوله خارج شده و مورد استفاده قرار میگیرند.
مبرد ها عمدتا برای خالص سازی یا جداسازی مایعات استفاده میشوند. برای خالص سازی، مایع مورد نظر با اعمال حرارت تبخیر شده و بخار آن از درون مبرد عبور داده میشود. در حین عبور، بخار آن مجددا میعان شده اما ترکیبات اضافی و ناخالصی های آن از همان ابتدا تبخیر نشده اند که بخواهند به همراه مایع میعان شوند.
برای جداسازی دو مایع با نقطه جوش های متفاوت، به آنها به اندازه مایعی که نقطه جوش پایینتری دارد، حرارت میدهند تا مایع با نقطه جوش کمتر تبخیر شود و پس از میعان، از ماده با نقطه جوش بالاتر جدا شود.
- از مبرد ممکن است برای تقطیر و خالص سازی آب نیز استفاده شود. به همین دلیل است که به آن لوله تقطیر نیز میگویند.
- مبردها اغلب از جنس شیشه های بروسیریکاتی بوده و در برابر حرارت و بخارات خورنده مقاوم هستند.
- در بعضی از کندانسورها بخاری که قصد میعان آنرا دارند را از لوله داخلی و در برخی دیگر نیز از لوله بیرونی عبور میدهند.
انواع مبردها(کندانسورها)
انواع مبردها بر اساس روش خنکسازی
مبرد ها بسته به روش خنکسازی، به دو نوع تقسیم میشوند:
- خنک سازی با استفاده از هوا:
در این نوع مبردها از هوا برای سرد کردن گاز و میعان شدن آن استفاده میشود. از این مبردها اغلب برای چگالش مایعاتی با نقطه جوش بالا(معمولا بالای 100 درجه سانتی گراد) استفاده میشود.
- خنک سازی با استفاده از مایع:
در این نوع مبردها از مایعات(مثلا اب سرد) برای سرد کردن گاز و میعان شدن آن استفاده میشود. معمولا به این صورت است که آب سرد وارد لوله بیرونی شده و باعث سرد شدن لوله داخلی میشود. با عبور گاز از لوله داخلی، گاز سرد شده و تبدیل به مایع میشود.
انواع مبرد بر اساس لوله داخلی آن
1. مبرد ساده
لوله داخلی در این نوع مبرد ها، یک لوله صاف و بدون هیچ شکل خاصی است.
2. مبرد مارپیچ
لوله داخلی در این نوع مبردها به شکل مارپیج است تا گاز درون لوله، فرصت بیشتری برای میعان شدن داشته باشد.
این نوع بیشترین نوع مورد استفاده در آزمایشگاهها است.
3. مبرد حبابی
لوله داخلی این نوع کندانسورها به صورت حبابهایی است که در طول لوله وجود دارند.