مثلث نسوز و توری نسوز ، برای مهار و حفاظت ظروف آزمایشگاهی شیشه ای و چینی که روی شعله با دمای بالا قرار دارند ، مورد استفاده قرار می گیرند . به همین دلیل ، از جمله تجهیزات پرکاربرد آزمایشگاهی به شمار می روند . کاربرد اصلی این ابزار ها در آزمایشگاه های تحقیقاتی و علمی است .
مثلث نسوز به شکل مثلثی است که دارای بدنه ی آهنی و سه استوانه ی مجزا از جنس چینی است که اضلاع مثلث را می پوشانند . هنگامی که می خواهیم ماده ای را درون بوته چینی ریخته و با استفاده از گرمای چراغ بونزن حرارت دهیم از مثلث نسوز برای مهار آن روی شعله استفاده می کنیم .
توری نسوز به شکل مربع می باشند . لبه های این ورقه های فلزی به سمت داخل برگردانده می شود تا حمل و نقل و استفاده از آن ، به سهولت انجام شود . از این وسیله برای نگه داشتن ظروف شیشه ای مانند بشر ، ارلن ، بالن و … روی چراغ بونزن و انتقال یکنواخت گرما به آن ها استفاده می شود .
توری نسوز معمولا در دو شکل توری سیمی بافته شده و توری سیمی با یک مرکز سرامیکی ساخته می شود . توری سیمی همراه با سرامیک ، گرما را به شکل یکنواخت تری توزیع می کند . این ورقه ی سرامیکی با فشار در مرکز توری سیمی پرس می شود . به همین دلیل ، سرامیک از توری جدا نمی شود .
نکته :
عملکرد مثلث نسوز بسیار مشابه توری نسوز است ، با این تفاوت که از توری نسوز برای نگهداری از یک لیوان ، بشر ، ارلن یا بالن آزمایشگاهی به جای بوته ی چینی استفاده می شود . در آزمایشگاه های مدرن ، بیشتر از توری های نسوز استفاده می شود .
مثلث نسوز در یک نوع تولید می شود که شامل یک بدنه ی آهنی و استوانه هایی چینی است که اضلاع مثلث را در بر می گیرند .
توری نسوز در دو نوع تولید می شود که عبارتند از :
- توری سیمی بافته شده
- توری سیمی با یک مرکز سرامیکی
مثلث نسوز و توری نسوز چه کاربرد هایی دارند ؟
از جمله کاربرد های مثلث نسوز و توری نسوز ، می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- مثلث نسوز ، آن دسته از ظروف آزمایشگاهی که در قسمت انتهایی دارای مساحت کوچکی هستند مانند بوته ی چینی ( کروزه ) را روی سه پایه ای که زیر آن چراغ بونزن وجود دارد ، مهار می کند .
- توری نسوز از ظروف آزمایشگاهی شیشه ای مانند بشر ، ارلن ، بالن و … در برابر حرارت مستقیم شعله محافظت می کند .
- توری نسوز به خصوص آن شکلی که در مرکز خود دارای صفحه ی سرامیکی است ، حرارت را به شکل یکنواخت و بسیار موثر به ظرف منتقل می کند .
برای استفاده از مثلث نسوز ، آن را روی سه پایه ( حلقه ) ی آهنی قرار می دهند . سپس ، بوته ی چینی را روی آن می گذارند . حلقه های آهنی را باید روی پایه ی آهنی به خوبی محکم کرد . این کار موجب شکل دادن به چارچوبی می شود که ظرف آزمایشگاهی را بالای چراغ بونزن حفظ می کند .
برای استفاده از توری نسوز ، آن را روی سه پایه ی آهنی قرار می دهند . چراغ بونزن را نیز زیر سه پایه قرار می دهند . سپس ظروف آزمایشگاهی شیشه ای مانند ارلن ، بالن ، بشر و … را روی توری نسوز می گذارند .
به این ترتیب ، پس از روشن کردن چراغ بونزن ، حرارت آن به صورت یکنواخت به ظرف منتقل می شود . انتقال یکنواخت حرارت در انجام دقیق واکنش های شیمیایی بسیار موثر است و موجب می شود با دقت بسیار بیشتری انجام گیرد .