تجهیزات آزمایشگاهی مجموعه ای از ابزار و وسایل آزمایشگاهی هستند که استفاده از آنها برای دانشجویان رشته های علوم پایه، محققین و دانشمندان آزمایشگاه ضروری است. خرید تجهیزات آزمایشگاهی باید از تامین کنندگان معتبر انجام شود تا بتوان در خصوص کیفیت آن اطمینان داشت. تجهیزات آزمایشگاهی باتوجه به نوع هر آزمایشگاه متفاوت است.
تقسیم بندی کلی تجهیزات آزمایشگاهی
به طور کلی تمام آزمایشگاه ها نیازمند سکوبندی (رویه)، هود آزمایشگاهی، دستگاه های آزمایشگاهی، وسایل آزمایشگاهی، سینک و شیرآلات و دوش و چشم شوی هستند.
سکوبندی آزمایشگاهی
سکوبندی اولین نیاز مهم هر تجهیزات آزمایشگاهی است که متاسفانه به آن توجه زیادی نمی شود. به بخش های میزهای آزمایشگاهی، کابینت آزمایشگاهی و سینک های آزمایشگاهی تقسیم می شود. سکوبندی آزمایشگاهی به صورت یکطرفه و 2 طرفه، قفسه دیواری، شلف وسط و کناری است.
- در سکوبندی یکطرفه و دوطرفه، ساخت ابعاد به کارفرما بستگی دارد ولی اغلب آن ها در عمق 60 تا 80 سانتی متری ساخته می شوند. اسکلت کابینتها معمولا از جنس پروفیل فولادی می باشد. بدنه و درب های کابینهای آزمایشگاهی از جنس MDF می باشد. در این قسمت هم با توجه به سفارش کارفرما، جنس بدنه سفارش داده می شود که میتوان بدنه را از جنس فلز یا استیل نیاز تولید نمود. رویه ها معمولا از جنس سنگ گرانیت، سرامیک ضد اسید، استیل ،hplو … می باشد.
ابعاد سکوبندی دوطرفه با عرض 120 تا 160 سانتی متر و ارتفاع 85 تا 90 سانتی متر است. در مورد قفسه دیواری هم ابعاد آن معمولا با ارتفاع 60 سانتی متر، طول 90 و عمق 30 سانتی متر می باشد. همچنین بدنه ی آن از جنس MDF با روکش های ملامینه و …است. درب های آن هم از جنس شیشه یا MDF و یا ترکیبی از هر 2 می باشد.
شلف وسط و کناری باتوجه به سفارش کارفرما ساخته می شود که از جنس پروفیل سبک 20 در 20 میلیمتر با پوشش رنگ الکترواستاتیک است. بدنه ی آن هم مانند موارد قبلی از MDF با روکش های ملامینه یا فرمیکا و فلز ساخته می شود.
- میز آزمایشگاهی یکی از پرکاربرد ترین تجهیزات آزمایشگاهی برای آزمایشگاه های پزشکی، الکترونیکی و … استفاده می شوند. میز توزین( ضد ارتعاش)، میز وسط، میز شستشو، میز تحریر و میز توزین جهت استفاده برای لوازم آزمایشگاهیی که کار با آنها نیازمند دقت بالا و کمترین میزان لرزش میباشد استفاده می شود. میز وسط و میز شستشو در برابر مواد شیمیایی و حلال ها مقاوم می باشند. تمیز کردن آن ها هم بسیار راحت و جنس رویه آنها از سرامیک ضد اسید است.
- کابینت آزمایشگاهی : یکی از تجهیزات آزمایشگاهی ضروری برای محیط های صنعتی و پزشکی کابینت آزمایشگاهی می باشد که طریقه ی چیدمان سکوبندی هم به آن بستگی دارد. نوع چیدمان و طراحی آن می تواند در آزمایش کاربران تاثیر بگذارد. کابینت آزمایشگاهی دارای 2 مدل دیواری و زمینی (از جنس MDF) است. به صورت کلی کاربرد دیواری به دلیل داشتن فضای بیشتر، مناسب تر است. گاهی اوقات برای استحکام بیشتر مخصوصا در محیط های صنعتی و پزشکی، جنس سکوبندی از فلز ساخته می شود. این فلز معمولا ضد اسید است تا در صورت بروز حادثه کمترین آسیب را برساند.از دیگر کاربرد های کابینت آزمایشگاهی، نگهداری وسایل آزمایشگاهی است، همچنین جنس سنگی که در سکوبندی استفاده می شود باید مقاومت خوبی در مقابل اجسام و مواد شیمیایی داشته باشد. بنابراین با توجه به نوع آزمایشگاه جنس رویه می تواند از گرانیت، استیل، سرامیک و … باشد.در برخی کابینت های آزمایشگاهی درب ها شیشه ای هستند و حتی برای افزایش بازدهی دید کاربران، از لامپ فلورانس استفاده می شود، از دیگر امکانات کابینت آزمایشگاهی تعبیه آب، برق و گاز در خروجی آن ها است. کابینت ها مکان خوبی برای نگهداری لوازم شخصی و لباس پرسنلی نیز می باشند.
- سینک آزمایشگاهی : از تجهیزات آزمایشگاهی ضروری که جنس های مقاومی در برابر اسید و قلیا دارد، می باشد. معمولا در 3 مدل سینک سرامیکی، اپوکسی و پروپیلن می باشد. سینک آزمایشگاهی با جنس مناسب و مربوط به حوزه ی کاری، باعث افزایش بازدهی در انجام آزمایشات می شود. نکاتی که برای سینک آزمایشگاهی باید رعایت شود مانند کابینت آزمایشگاهی می باشد
- . سینک آزمایشگاهی باید در مقابل وزن اجسام و مواد شیمیایی مقاوم باشد.
هود آزمایشگاهی
یکی از انواع تجهیزات آزمایشگاهی که وجود آن در آزمایشگاه ها برای تامین و حفظ و سلامتی افراد و کارکنان حاضر در آزمایشگاه ضروری است. هود آزمایشگاهی است. کاربرد اصلی آن برای زمانی است که آزمایش مورد نظر باعث تشکیل گازهای شیمیایی در فضا می شود. این وسیله در شکل ها و کاربرد های مختلف موجو می باشد. تولید هود صنعتی نیاز به تخصص دارد و دارای اشعه ماوراء بنفش، پریز برق، موتور الکتریکی و سیستم تهویه هوا می باشد. هود آزمایشگاهی به چند دسته تقسیم می شود: هود بیرونی، هود سقفی، هود فیلتردار، لامینار و شیمیایی.
هودی که برای کارهایی مثل کشت باکتری و قارچ استفاده می شود با هودی که برای کار با مواد شیمیایی خطرناک ساخته می شود متفاوت است. هود آزمایشگاهی از کانال و فن تشکیل شده و فن در خارج از سیستم قرار دارد و گاز های سمی را به خارج از فضا منتقل میکند. در بعضی آزمایشگاه ها برای خروج کامل گاز های خطرناک باید از فن سانتریفیوژی استفاده کرد.
هود های آزمایشگاهی صنعتی با هود های پزشکی متفاوت است، این مدل از هود ها ضد زنگ و انفجار است و ایمنی را تا حد ممکن تامین می کند. هود آزمایشگاهی علاوه بر محافظت از کارکنان آزمایشگاه، از نمونه های آزمایشگاهی و فضای ازمایشگاه هم محافظت می کند.
دستگاه آزمایشگاهی
دستگاه آزمایشگاهی به تجهیزات آزمایشگاهی گفته می شود که برای انواع آزمایش ها، آنالیز و تحلیل، تست و اندازه گیری مورد نیاز است. دستگاه آزمایشگاهی به 2 دسته عمومی و تخصصی تقسیم می شوند. دستگاه های عمومی آزمایشگاهی شامل: آون، انکوباتور، PH متر، هات پلیت مگنت، اتوکلاو و … است. این دستگاه ها در تمام آزمایشگاه ها استفاده می شوند..
وسایل آزمایشگاهی
وسایل آزمایشگاهی یکی از نیاز های مشخص هر آزمایشگاهی است، برخی از انواع وسایل آزمایشگاهی:
لوله آزمایشگاه، لوله شور یا برس، جای لوله ی آزمایش، لوله گیر، بشر یا لیوان آزمایشگاهی، ارلن مایر، قیف، بوته چینی، کپسول چینی، چراغ گازی، چراغ الکلی، همزن شیشه ای، بورت، استوانه مدرج، سوهان، میله و پایه، سه پایه، پنس، توری نسوز و…
دوش و چشم شوی آزمایشگاهی
دوش و چشم شوی هم یکی از انواع تجهیزات آزمایشگاهی برای حفاظت از کارکنان آزمایشگاه در برابر خطرات وارد شده به چشم و صورت آن ها می باشد. کارکنانی که از مواد شیمیایی خطرناک استفاده می کنند باید به طور دائم از دوش و چشم شوی در محل آزمایش استفاده کنند.
سوالات متداول در خصوص تجهیزات آزمایشگاهی
- منظور از تجهیزات آزمایشگاهی چیست؟
تجهیزات آزمایشگاهی مجموعه ای از ابزار و وسایل آزمایشگاهی است که برای محققین و دانشمندان آزمایشگاه ضروری است. تجهیزات آزمایشگاهی با توجه به نوع آزمایشگاه متفاوت است.
- تجهیزات آزمایشگاهی شامل چه مواردی می شود؟
سکوبندی آزمایشگاهی، انواع میز، صندلی و کابینت، انواع هود آزمایشگاهی، انواع دستگا های آزمایشگاهی، وسایل آزمایشگاهی و غیره از جمله مهم ترین تجهیزات آزمایشگاهی محسوب می شوند.