ایزوپروپیل الکل (isopropyl alcohol) یک هیدروکربن با وزن مولکولی کم است که معمولا به عنوان حلال استفاده می شود.
این الکل همچنین به عنوان یک ضد عفونی کننده نیز استفاده می شود.
می توان آن را در بسیاری از محصولات از جمله دهان شویه ها، لوسیون های پوست، الکل مالشی و ضد عفونی کننده های دست یافت کرد.
ایزوپروپیل الکل به دلیل در دسترس بودن گسترده، عدم محدودیت های خرید و خواص ضد عفونی کنندگی قوی، معمولا به عنوان جایگزین اتانول استفاده می شود.
ایزوپروپیل الکل سریع الاثر است و دارای طیف وسیعی از خواص ضد میکروبی است. به همین دلیل اغلب برای ضدعفونی کردن دماسنج های دهانی،
ابزار پزشکی و سطوح خارجی تجهیزات دندانپزشکی در کلینیک ها و آزمایشگاه ها استفاده می شود. این الکل و اتانول را می توان برای افزایش کارایی با یکدیگر ترکیب کرد.
ایا ایزوپروپیل الکل و الکل مالشی یکسان هستند
اصطلاحات ایزوپروپیل الکل (isopropyl alcohol) و الکل مالشی در گفتار روزمره معمولا به جای یکدیگر استفاده می شوند. اما این دو الکل در واقعیت، دو محصول متفاوت هستند.
الکل مالشی یک ضد عفونی کننده است که معمولا از ایزوپروپیل الکل ساخته می شود. الکل مالشی از 70٪ ایزوپروپانول و 30٪ آب تشکیل شده است.
روش تهیه ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل یک ماده شیمیایی شفاف است که قابلیت اشتعال دارد. تولید کنندگان این الکل را با افزودن آب به پروپن تولید می کنند. سپس برای خلوص بیشتر آن را تحت فرآیند تقطیر قرار می دهند.
کاربردهای رایج ایزوپروپیل الکل
این الکل که با نام رایج الکل مالشی نیز شناخته می شود، یک ترکیب شیمیایی قابل اشتعال با کاربردهای بسیار زیاد است.
کاربردهای خانگی این الکل شامل پاک کنندگی و ضدعفونی کنندگی و همچنین حذف چسب و تمیز کردن دستگاه های الکترونیکی ظریف است.
بخش های تولیدی و صنعتی از این ترکیب شیمیایی به عنوان حلال های صنعتی و افزودنی های سوخت استفاده می کنند.
از آنجایی که ترکیب شیمیایی این الکل یک ترکیب ساده کربن، هیدروژن و اکسیژن است، معمولاً غیرسمی است.
ایزوپروپیل الکل (isopropyl alcohol) بیشتر به عنوان یک مایع پاک کننده و حلال برای بسیاری از محصولات از جمله روغن ها، صمغ ها و رزین ها استفاده می شود.
کاربرد های دیگر این الکل عبارتند از:
کاربردهای پزشکی
- این الکل در پزشکی برای ضد عفونی کردن سطوح و تمیز کردن تجهیزات استفاده می شود.
- به عنوان ضدعفونی کننده دست در آزمایشگاه ها و بیمارستان ها استفاده می شود.
- در بیمارستان ها به عنوان یک ضد عفونی کننده برای بریدگی ها و خراش ها استفاده می شود.
استفاده در منزل
- از این الکل برای تمیز کردن کثیفی در مناطق کوچک مانند صفحه کلید استفاده می شود.
- از آن برای حذف باقی مانده چسب استفاده می شود.
- ایزوپروپیل الکل برای از بین بردن لکه از الیاف طبیعی مانند پنبه و ابریشم نیز کارایی دارد.
استفاده در صنعت خودرو
- این الکل جزء رایج افزودنی های سوخت است که از تجمع آب در خطوط سوخت خودرو جلوگیری می کند.
- از این الکل همچنین به عنوان ضدیخ در رادیاتور خودرو نیز استفاده می شود.
مصارف صنعتی
- از آن به عنوان یک حلال در صنعت چاپ برای تمیز کردن تجهیزات ظریف استفاده می شود.
- به عنوان یک حلال در ساخت چندین قطعه کامپیوتری کارایی دارد.
- در ساخت رنگ استفاده می شود.
نگرانی های ایمنی ایزوپروپیل الکل
این الکل به صورت خالص به عنوان یک ماده سمی برای سلامتی انسان در نظر گرفته می شود. زیرا به راحتی از طریق پوست جذب می شود.
به عنوان یک الکل، در حضور گرما، جرقه یا شعله بسیار قابل اشتعال است.
هنگام استفاده از isopropyl alcohol در محیط کار (برای جلوگیری از هرگونه تماس با پوست) باید همیشه از لباس های محافظ استفاده کرد. همچنین محیط کار باید دارای تهویه مناسب باشد.
در حالی که محصولات حاوی ایزوپروپیل الکل برای مصارف خانگی عموما غلظت کمتری دارند و سمیت کمتری نسبت به نوع صنعتی این الکل دارند،
اما هنوز هم باید اقدامات احتیاطی در هنگام استفاده از آن رعایت شود.
عوارض جانبی استفاده از ایزوپروپیل الکل
بلع یا استنشاق این الکل می تواند باعث سردرد، سرگیجه، استفراغ، حالت تهوع و بیهوشی شود. اثرات دراز مدت کار با این الکل در حال حاضر به خوبی شناخته نشده است.
بنابراین هنگام استفاده از این الکل و محصولات حاوی آن باید اقدامات پیشگیرانه و احتیاطی را رعایت کرد.
چگونگی ذخیره سازی ایزوپروپیل الکل
این الکل را باید در یک ظرف کاملا دربسته در مکانی خنک، خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری کرد.
به دلیل اشتعال پذیری شدید این ماده شیمیایی، باید آن را از همه منابع احتراق احتمالی از جمله حرارت، جرقه و شعله دور نگه داشت.