شیر گاو در رژیم غذایی بسیاری از افراد جایگاه ویژهای دارد و به روشهای مختلفی مصرف میشود؛ به عنوان نوشیدنی، برای نرم کردن غلات، برای تهیهی انواع اسموتی، همراه با قهوه و… اگرچه شیر یک گزینهی محبوب برای بیشتر مردم است، اما برخی از افراد به دلیل محدودیتهایی که در رژیم غذایی خود اعمال میکنند، حساسیت غذایی یا عدم تحمل غذا نمیتوانند آن را مصرف کنند. به علاوه اینکه افرادی هم هستند که طعم شیر را نمیپسندند و به همین دلیل آن را انتخاب نمیکنند. خوشبختانه، اگر به هر دلیلی نمیتوانید یا نمیخواهید شیر گاو مصرف کنید، جایگزینها و شیرهای غیرلبنی زیادی وجود دارد. در این مقاله شما را با چند مورد از بهترین جایگزینهای غیرلبنی شیر گاو آشنا میکنیم.
دلایل نیاز به جایگزینهایی برای شیر گاو
شیر گاو ارزش غذایی قابل توجهی دارد. شیر سرشار از پروتئینی است که کیفیت بالایی دارد و علاوه بر این منبعی غنی از ویتامینها و مواد معدنی مهمی از جمله ویتامینهای گروه B، کلسیم و فسفر است.
یک فنجان معادل ۲۴۰ میلیلیتر شیر کامل ۱۴۶ کالری دارد و حاوی ۸ گرم پروتئین، ۸ گرم چربی و ۱۳ گرم کربوهیدرات است.
اما شیر نمیتواند گزینهی مناسبی برای همهی افراد باشد. دلایل مختلفی وجود دارد که باعث میشوند افراد به شیرهای غیرلبنی نیاز داشته باشند. بعضی از این دلایل عبارتند از:
۱. حساسیت به شیر
بین ۲ تا ۳ درصد از کودکان زیر سه سال به شیر گاو حساسیت دارند. علائم این حساسیت معمولاً شامل راش (ضایعات پوستی همراه با سرخی و خارش پوست)، اسهال، استفراغ و آنافیلاکسی شدید میشود. البته این حساسیت در نزدیک به ۸۰ درصد کودکان تنها تا سن ۱۶ سالگی ادامه خواهد داشت.
۲. عدم تحمل لاکتوز
کارشناسان تخمین میزنند که ۷۵ درصد از جمعیت جهان نسبت به لاکتوز یا همان قند شیر حساسیت دارند. معمولاً علت این حساسیت کمبود لاکتاز در بدن است و لاکتاز آنزیمی است که لاکتوز را هضم میکند.
۳. محدودیتهای غذایی
برخی از مردم به دلایل اخلاقی یا برای بهرهمندی از فوایدی که برای سلامتی دارد، محصولات حیوانی را از رژیم غذایی حذف میکنند. برای نمونه، گیاهخواران تمامی محصولات حیوانی از جمله شیر گاو را مصرف نمیکنند.
۴. مضرات احتمالی
برخی افراد نگران مضرات احتمالی شیر گاو برای سلامتی هستند و به همین دلیل از مصرف آن خودداری میکنند. آلودگی شیر به آنتیبیوتیکها، آفتکشها و هورمونها میتواند با این مضرات احتمالی در ارتباط باشد.
چند نمونه از شیرهای غیرلبنی و جایگزین برای شیر گاو
۱. شیر سویا
شیر سویا محصولی است که با استفاده از پروتئین سویا یا دانههای سویا تولید میشود و معمولاً برای اینکه طعم بهتر و غلظت بیشتری داشته باشد، در تولید آن از مواد غلظتدهنده و روغنهای گیاهی استفاده میشود.
اگرچه شیر سویا معمولاً طعمی ملایم و شبیه به خامه دارد اما ممکن است طعم آن در برندهای مختلف کمی متفاوت باشد. شیر سویا یکی از بهترین جایگزینهای شیر گاو است که طعم خوبی دارد و برای نرم کردن غلات یا اضافه کردن به قهوه کاملاً مناسب است. به علاوه اینکه شیر سویا در تهیهی بسیاری از غذاها کاربرد دارد.
یک فنجان معادل ۲۴۰ میلیلیتر شیر سویای بدون شیرینکننده ۸۰ تا ۹۰ کالری دارد و حاوی ۴ تا ۴.۵ گرم چربی، ۷ تا ۹ گرم پروتئین و ۴ گرم کربوهیدرات است.
از نظر ارزش غذایی، شیر سویا یکی از شبیهترین جایگزینهای غیرلبنی برای شیر گاو است. تقریباً به اندازهی شیر گاو پروتئین دارد و کالری، چربی و کربوهیدرات موجود در آن تقریباً نصف شیر گاو است.
همچنین شیر سویا بر خلاف بسیاری از منابع گیاهی پروتئین، حاوی پروتئینی کامل و باکیفیت است که تمامی آمینواسیدهای ضرور