۵ علت شایع خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان
معمولاً خونریزی نشانه‌ی آسیب است. به همین دلیل، خونریزی لثه هنگام نخ دندان کشیدن ممکن است بعضی از افراد را برای استفاده از آن دچار تردید کند. اما باید بدانید که نخ دندان نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان دارد و در بیشتر موارد، علت خونریزی لثه جدی نیست و با کمی مراقبت و آشنایی با نحوه‌ی صحیح کشیدن نخ دندان برطرف می‌شود.
اگر هر روز علاوه بر مسواک زدن نخ دندان بکشید، می‌توانید قبل از اینکه پلاک‌ها سفت شده و تبدیل به تارتار شوند، آن‌ها را از بین ببرید. پلاک‌ها مواد چسبناکی هستند که به‌تدریج در امتداد خط لثه تشکیل شده و اگر پاکسازی نشوند به ماده‌ی سخت‌تری به نام تارتار تبدیل می‌شوند. معمولاً پلاک قابل دیدن نیست، اما تارتار به شکل باقیمانده‌‌های زرد یا قهوه‌ای رنگ در راستای خط لثه مشاهده می‌شود و باید توسط دندانپزشک تمیز شود.
اگر به‌طور منظم از نخ دندان استفاده نکنید، خط لثه‌ی شما تحریک، ملتهب و متورم می‌شود. وقتی باکتری‌ها، تارتارها و پلاک‌ها در امتداد خط لثه ایجاد می‌شوند، ظاهر لثه‌ها تغییر می‌کند و ممکن است متوجه‌ی عقب‌نشینی آن‌ها از روی دندان‌های خود شوید. علاوه بر این، احتمالاً هنگامی که نخ دندان می‌کشید یا حتی مسواک می‌زنید، لثه‌های شما خونریزی می‌کنند.
خونریزی لثه در هنگام استفاده از نخ دندان مشکل رایجی است که بسیاری از افراد با آن مواجه می‌شوند. به همین دلیل، این مقاله به نحوه‌ی صحیح کشیدن نخ دندان و علت خونریزی لثه هنگام استفاده از آن اختصاص دارد. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
علت خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان
لثه‌ها بافت نرمی هستند که استخوان‌های فک و ریشه‌ی دندان‌ها را می‌پوشانند. دلایل متعددی برای خونریزی لثه هنگام استفاده از نخ دندان وجود دارد، از جمله:
۱. مدتی است که نخ دندان نکشیده‌اید
مسواک زدن باکتری‌ها و پلاک‌های مضر را از سطح دندان‌ها پاک می‌کند. اما حتی پیشرفته‌ترین مسواک‌ها هم نمی‌توانند به پلاک‌هایی که در فضاهای تنگ بین دندان‌ها یا زیر خط لثه ایجاد شده‌اند، دسترسی داشته باشند. در اینجا است که اهمیت نخ دندان مشخص می‌شود. نخ دندان بین دندان‌ها و لثه‌های شما قرار می‌گیرد و با تمیز کردن پلاک‌ها از تبدیل آن‌ها به جرم‌های سخت جلوگیری می‌کند.
خونریزی لثه هنگام نخ دندان کشیدن طبیعی است، به خصوص اگر مدتی است که نخ دندان نکشیده‌اید یا به‌تازگی شروع به انجام این کار کرده‌اید. اگر هر روز نخ دندان نکشید، با تجمع باکتری‌ها مواجه خواهید شد. هر چقدر تعداد باکتری‌ها بیشتر باشد، لثه‌های شما ملتهب‌تر شده و احتمال خونریزی آن‌ها بیشتر می‌شود.
خونریزی باید در عرض چند دقیقه متوقف شود و بعد از چند روز نخ دندان کشیدن منظم دیگر نباید شاهد آن باشید. اگر خونریزی شدید بود یا با گذشت زمان بهبود پیدا نکرد، به دندانپزشک مراجعه کنید.
۲. به بیماری پریودنتال (بیماری لثه) مبتلا هستید
بیماری پریودنتال شایع‌ترین علت خونریزی لثه است که اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل درمان است. بیماری پریودنتال عمدتاً از عفونت و التهاب لثه‌ها و استخوانی که دندان‌ها را احاطه کرده و از آن‌ها حمایت می‌کند، ناشی می‌شود. اگر پلاک‌های چسبناکی که روی دندان‌ها ایجاد می‌شوند به‌طور منظم برداشته نشوند، به تارتار سخت تبدیل می‌شوند و خطر پوسیدگی دندان افزایش می‌یابد.
در مراحل اولیه‌ی بیماری، لثه‌ها متورم و قرمز شده و احتمالاً خونریزی می‌کنند. اما در شکل جدی‌تر آن، ممکن است لثه‌ها از دندان جدا شوند، استخوان از بین برود و دندان‌ها لق شوند یا حتی بیفتند.
ممکن است پلاک باکتریایی یا تارتار که در زیر بافت لثه گیر کرده است، در بروز التهاب نقش داشته باشد. در این حالت، دندانپزشک با جرمگیری و پاکسازی حرفه‌ای پلاک و تارتار را از بین می‌برد. اگر در خانه به توصیه‌های مربوط به بهداشت دهان و دندان عمل کنید، لثه‌های شما خودبه‌خود خوب شده و به درمان دیگری نیاز ندارید.
اما اگر بیماری پریودنتال پیشرفت کرده باشد، ممکن است بعضی از استخوان‌های نگهدارنده‌ی دندان‌ها و حتی دندان‌های خود را از دست بدهید. علاوه بر این، بیماری پریودنتال پیشرفته می‌تواند خطر ابتلا به دیابت، بیماری قلبی، بیماری ریوی، سکته‌ی مغزی و آرتریت را افزایش دهد.
شایع‌ترین علائم بیماری لثه عبارتند از:
- لثه‌های قرمز و متورم که هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن خونریزی می‌کنند
- ممکن است لثه‌ها حساس باشند، اما معمولاً بیماری لثه باعث درد نمی‌شود
- بوی بد دهان یا احساس طعم ناخوشایند در دهان
- تحلیل لثه
- وجود فاصله بین دندان‌ها
- حرکت دندان یا تغییر نحوه‌ی قرارگیری دندان‌ها
۳. سطح هورمون‌های شما تغییر کرده است
اگر پریود باشید، ممکن است متوجه‌ی تغییر لثه‌های خود شوید. در زمان بلوغ، دوران بارداری، هنگام ورود به دوران یائسگی و هنگام مصرف داروهای ضدبارداری هم احتمال مشاهده‌ی این تغییرات وجود دارد. نتایج یک مطالعه نشان داده است که در حدود ۲۸ درصد زنان باردار لثه‌ها قرمز و متورم هستند. حتی اگر قبل از باردار شدن مشکل خاصی نداشته باشید، هورمون‌های بارداری می‌توانند باعث افزایش التهاب و خونریزی لثه شوند.
افزایش سطح هورمون‌هایی مانند پروژسترون ممکن است جریان خون را افزایش داده و به التهاب و خونریزی لثه منجر شود. علاوه بر این، هورمون‌ها می‌توانند عروق خونی و پاسخ ایمنی بدن را تغییر داده و بدون توجه به میزان باکتری و پلاک موجود، باعث خونریزی لثه شوند.
بهترین راه برای کنترل خونریزی لثه این است که تا حد امکان به‌خوبی دندان‌های خود را، به‌ویژه در نزدیکی خط لثه، تمیز کرده و به‌طور منظم برای جرمگیری به دندانپزشک مراجعه کنید.
۴. بیمار هستید یا به کمبود مواد مغذی دچار شده‌اید
در بعضی از افراد، بیماری یا کمبود ویتامین C و ویتامین K علت خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان است. ویتامین C به رشد و ترمیم بافت کمک می‌کند و در حفظ استحکام استخوان‌ها و دندان‌های شما نقش دارد. ویتامین K هم هنگام بروز جراحت باعث لخته شدن خون و توقف خونریزی می‌شود. پزشک می‌تواند با آزمایش خون وضعیت شما را از نظر کمبود ویتامین بررسی کند. برای حفظ سلامت لثه‌ها، غذاهای غنی از ویتامین C مانند مرکبات، توت‌فرنگی و کلم بروکلی وغذاهای مملو از ویتامین K مانند اسفناج را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
گاهی اوقات، ممکن است خونریزی لثه نشانه‌ی یک بیماری سیستمیک مانند دیابت باشد که به‌خوبی کنترل نشده یا هنوز تشخیص داده نشده است. علاوه بر دیابت، سایر مشکلات پزشکی مانند سرطان خون و هموفیلی هم می‌توانند روی لثه‌ها تأثیر بگذارند.
۵. از نخ دندان یا مسواک به روش اشتباه استفاده می‌کنید
میزان نرمی موهای مسواک می‌تواند روی لثه تأثیر داشته باشد. استفاده از مسواک خیلی سخت یا وارد کردن فشار زیاد هنگام مسواک زدن باعث خونریزی لثه می‌شود. به همین دلیل بهتر است از یک مسواک با موهای نرم استفاده کنید. مسواک‌های قدیمی که موهای آن‌ها فرسوده شده هم ممکن است باعث افزایش فشار روی دندان‌ها و لثه‌ها شوند.
دو بار در روز و هر بار به مدت دو دقیقه مسواک بزنید و مسواک خود را هر سه ماه یکبار یا زمانی که موهای آن از بین می‌رود، عوض کنید. بسیاری از کارشناسان استفاده از مسواک برقی را توصیه می‌کنند. چون تحقیقات نشان داده که از مسواک‌های معمولی مؤثرتر هستند. غالباً مسواک‌های برقی دارای تایمر هستند و به شما در آگاهی از مدت زمان مسواک زدن کمک می‌کنند. همچنین دارای آلارم‌هایی هستند که نشان می‌دهد چه زمانی خیلی سخت مسواک می‌زنید.
از سایر عواملی که می‌تواند روی لثه‌ها تأثیر بگذارد و علت خونریزی لثه باشد، نحوه‌ی استفاده از نخ دندان است. کشیدن نخ دندان باید با ملایمت و در راستای انحنای دندان انجام شود. برای اینکه از نخ دندان کشیدن بهترین نتیجه را بگیرید و سالم‌ترین دندان‌ها و لثه‌ها را داشته باشید، با دندانپزشک درباره‌ی نحوه‌ی استفاده از آن صحبت کنید.
زمان مراجعه به پزشک
هر از گاهی ممکن است شاهد خونریزی لثه‌های خود باشید. خوشبختانه در بیشتر موارد خونریزی لثه جدی نیست و جای نگرانی ندارد. اما اگر لثه‌های شما همیشه خونریزی می‌کنند، باید با دندانپزشک مشورت کنید. توصیه می‌شود حداقل دو بار در سال برای جرمگیری، بررسی دندان‌ها با اشعه‌ی ایکس و معاینه‌ی دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنید. در زمان ویزیت، دندانپزشک به دنبال پوسیدگی و شکستگی دندان می‌گردد، غربالگری سرطان دهان را انجام می‌دهد و همچنین میزان سلامت لثه‌ها را بررسی می‌کند.
اگر خونریزی لثه باعث نگرانی‌تان شده است، از دندانپزشک خود بخواهید که شما را به یک پریودنتیست (متخصص بیماری‌های لثه) معرفی کند یا مستقیماً با پریودنتیست تماس بگیرید. اگر متوجه‌ی علائمی مانند درد دهان، تورم، لق شدن دندان یا افزایش خونریزی لثه شدید، بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.
نحوه‌ی صحیح نخ دندان کشیدن و جلوگیری از تحریک لثه
اگرچه استفاده‌ی روزانه از نخ دندان التهاب لثه را کاهش می‌دهد و به حفظ سلامت آن کمک می‌کند، اما تکنیک نادرست نخ دندان کشیدن ممکن است باعث خونریزی لثه شود. اگر در استفاده از نخ دندان تازه‌کار هستید، در چند هفته‌ی اول منتظر خونریزی باشید. این مشکل با گذشت زمان برطرف می‌شود. برای استفاده از نخ دندان به صورت زیر عمل کنید:
- حدود ۶۰ سانتی‌متر از نخ دندان را جدا کرده و آن را دور انگشت‌های وسط خود بپیچید تا تقریباً ۵ سانتی‌متر از آن برای نخ دندان کشیدن باقی بماند. برای سفت نگه داشتن نخ دندان از انگشتان شست و اشاره استفاده کنید.
- نخ را بین دو دندان قرار داده و با یک حرکت ملایم آن را در امتداد انحنای دندان به سمت بالا و پایین ببرید. مواظب باشید که نخ خیلی به داخل لثه‌ها فرو نرود.
- با استفاده از بخش تمیز نخ به سراغ بقیه‌ی دندان‌ها رفته و بین آن‌ها را هم تمیز کنید.
اگر سال‌ها است که بدون مشکل از نخ دندان استفاده می‌کنید و خونریزی لثه به‌تازگی شروع شده است، برای ارزیابی لثه‌هایتان به دندانپزشک یا پریودنتیست مراجعه کنید.
نکات مهم برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها
برای داشتن دندان‌ها و لثه‌های سالم و جلوگیری از خونریزی لثه توصیه‌های زیر را به خاطر بسپارید:
- حداقل دو بار در روز، ترجیحاً صبح و قبل از خواب، دندان‌های خود را با یک مسواک نرم تمیز کنید.
- حتماً خط لثه‌ی خود را مسواک بزنید تا از تجمع پلاک و بروز التهاب جلوگیری شود.
- حداقل یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
- اگر به دلیل بیماری لثه بین دندان‌هایتان فاصله ایجاد شده است، به جای نخ دندان از مسواک بین دندانی استفاده کنید.
- برای مراقبت از بهداشت دهان و دندان مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و سپس از دهانشویه استفاده کنید.
کلام پایانی
کشیدن نخ دندان در حفظ بهداشت دهان و دندان و کاهش باکتری‌ها و پلاک‌ها نقش مهمی دارد. استفاده‌ی نادرست از نخ دندان، تغییرات هورمونی و همچنین ابتلا به بیماری‌های لثه، دیابت، سرطان خون و هموفیلی ممکن است به خونریزی لثه در هنگام نخ دندان کشیدن منجر شود. در صورت مشاهده‌ی این مشکل بهتر است برای مشخص شدن علت بروز آن به دندانپزشک مراجعه کنید.