آیا قرار دادن بدن در آب یخ برای سلامتی و تناسب اندام مناسب است؟
غوطه‌ور شدن در آب یخ یکی از راهکارهای درمانی است که مردم و ورزشکاران زیادی از آن کمک می‌گیرند تا سلامتی خود را بهبود ببخشند و از فوایدش بهره‌مند شوند. بسیاری از مردم بر این باورند که قرار دادن بدن در آب یخ می‌تواند به بهبود سلامت پوست کمک کند، جلوی مشکلات روانی را بگیرد و همچنین راهکار مناسبی برای کاهش درد عضلانی و بهبود ماهیچه‌ها در نظر گرفته شود.
قرار دادن بدن در آب یخ قدمت دیرینه‌ای دارد، ولی امروزه به دلیل فضای مجازی و اینترنت بسیار شناخته و محبوب شده و نظر خیلی از مردم را به خود جلب کرده است. در حقیقت، بیشتر مردم و ورزشکاران به فکر انجام دادن این کار افتاده‌اند و از خود می‌پرسند آیا واقعا ارزشش را دارد یا نه.
در نوشته‌ی امروز می‌خواهیم نگاه دقیق‌تری به این موضوع بیندازیم و ببینیم آیا قرار دادن بدن در آب یخ برای بهبود تناسب اندام و سلامتی مناسب است یا خیر. در ادامه نگاهی به فواید این کار می‌اندازیم و می‌بینیم چه تأثیری روی بدن می‌گذارد. همچنین نکات مهمی را بررسی می‌کنیم که برای غوطه‌ور کردن بدن خود در آب یخ باید در نظر بگیرید. پس با ما همراه باشید.
فواید غوطه‌ور شدن در آب یخ
احتمالا دیده‌اید که ورزشکاران حرفه‌ای، بدن‌سازها و کسانی که فعالیت‌های بدنی شدید انجام می‌دهند به طور معمول پس از ورزش بدن خود را درون یک وان حمام پر از یخ قرار می‌دهند و برای مدتی در آن غوطه‌ور می‌مانند. غوطه‌ور شدن در آب یخ، سرمادرمانی و حمام یخ نام‌هایی هستند که برای این نوع از حمام کردن در نظر گرفته شده‌اند. ورزشکاران و کارشناسان بر این باورند که با نشستن به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه درون یک وان پر از آب بسیار سرد می‌توانید به ریکاوری بدن پس از ورزش کمک کنید و دردها و کوفتگی‌های عضلانی را کاهش دهید.
اگرچه پژوهش‌ها شواهد گوناگونی را نشان می‌دهند و برخی این موضوع را تأیید و برخی هم آن را رد می‌کنند، ولی به طور کلی باور عموم ورزشکاران بر این است که با قرار دادن بدن در آب یخ بلافاصله پس از تمرین می‌توانید دردهای عضلانی را کاهش دهید و ریکاوری و بهبودی بدن را پس از ورزش سریع‌تر کنید. جدا از این، برخی پژوهش‌ها هم حاکی از این هستند که با حمام یخ می‌توانید سلامت کلی بدن را بهبود ببخشید و از استرس و مشکلات روانی رهایی پیدا کنید.
در ادامه فواید احتمالی غوطه‌ور شدن در آب یخ را آورده‌ایم. با توجه به پژوهش‌ها، شما با کمک گرفتن از این راهکار درمانی می‌توانید با فواید زیر روبه‌رو شوید.
۱. آب یخ می‌تواند درد عضلانی را کاهش دهد
شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند غوطه‌ور شدن در آب یخ منجر به کاهش درد عضلانی پس از ورزش میشود. آب یخ ممکن است با منقبض کردن رگ‌های خونی به کاهش درد و کوفتگی کمک کند. با این کار، سرعت جریان خون در فیبرهای عضلانی کاهش پیدا می‌کند و تورم و درد از بین می‌رود.
در یک پژوهش کوچک در سال ۲۰۲۰، پژوهش‌گران با بررسی والیبالیست‌هایی که به مدت ۱۶ روز چندین بار پس از ورزش حمام یخ می‌گرفتند پی بردند که این کار منجر به ریکاوری بهتر ماهیچه‌ها میشود. یک پژوهش دیگر هم در سال ۲۰۱۶ نشان داد ورزشکارانی که در آب سرد غوطه‌ور می‌شوند در مقایسه با کسانی که این کار را نمی‌کنند با درد عضلانی کمتری پس از ورزش مواجه می‌شوند. البته با توجه به شواهد اینگونه به نظر می‌رسد که برای نتیجه گرفتن پایبند ماندن به حمام یخ و انجام منظم آن بسیار مهم است.
ولی به طور کلی می‌توانیم نتیجه بگیریم که قرار دادن بدن در آب یخ منجر به بهبود گردش خون در ماهیچه‌ها میشود و این اتفاق هم تغذیه‌ی بافت‌های عضلانی را افزایش می‌دهد تا ماهیچه‌ها زودتر ریکاوری و بهبودی پیدا کنند. بنابراین، در صورتی که ورزش‌ها و فعالیت‌های بدنی شدید انجام می‌دهید و می‌خواهید زودتر ماهیچه‌های خود را در وضعیت ریکاوری قرار دهید می‌توانید به سراغ غوطه‌ور شدن در آب یخ یا دوش آب سرد بروید و التهاب و درد عضلانی ناشی از ورزش را از بین ببرید.
۲. ظاهر پوست را بهبود می‌بخشد
غوطه‌ور شدن در آب یخ برای بهبود ظاهر پوست به‌شدت توصیه میشود. از آنجا که دمای آب پایین است، رگ‌های خونی در پوست منقبض می‌شوند و جریان خون در پوست می‌ماند. زمانی که رگ‌های خونی دوباره گشاد می‌شوند، پوست بیشتر از قبل با مواد مغذی و اکسیژن تغذیه میشود. به همین دلیل، شادابی و طراوت پوست بیشتر میشود و بدن شما ظاهر بهتری پیدا می‌کند.
جدا از این، التهاب هم کاهش پیدا می‌کند و پوست سفت‌تر میشود. با سفت‌تر شدن پوست می‌توانید جلوی چین و چروک را بگیرید و ظاهر جوان‌تر و سالم‌تری داشته باشید. به همین دلیل باید تلاش کنید روزانه دوش آب سرد یا حمام یخ بگیرید و جدا از سلامت جسم و روان، ظاهر خود را هم بهبود ببخشید.
۳. دستگاه عصبی را تقویت می‌کند
قرار دادن بدن در آب یخ می‌تواند دستگاه عصبی سمپاتیک را فعال کند و منجر به افزایش ضربان قلب و فشار خون شود. در نتیجه‌ی این کار دستگاه عصبی تحریک و تقویت میشود و روی فرآیندهای گوناگون بدن از جمله هضم غذا، ضربان قلب، کارکرد سیستم ایمنی و اختلالات خلقی تأثیر می‌گذارد.
۴. غوطه‌ور شدن در آب یخ به درمان مشکلات پوستی کمک می‌کند
شما با قرار دادن بدنتان در معرض آب یخ می‌توانید خارش پوست را کاهش داده و بیماری‌ها و مشکلاتی از جمله اگزما را بهبود دهید. اگزما یا درماتیت به التهاب یا التهاب پوست گفته میشود که می‌تواند منجر به خارش، قرمزی، تورم، ریزش پوست و نشانه‌های دیگری شود.
آب سرد نسبت به آب گرم تأثیر بیشتری دارد، زیرا چربی‌ها و روغن طبیعی پوست را از بین نمی‌برد و منجر به خشک شدن پوست نمی‌شود. آب سرد همچنین می‌تواند سلول‌های مرده را از بین ببرد و بازسازی سلول‌های جدید را تحریک کند. جدا از این، همانگونه که بالاتر هم گفتیم منجر به بهبود ظاهر پوست میشود و جلوی چین و چروک‌ها را می‌گیرد تا پوست بدنتان سالم‌تر و شاداب‌تر به نظر برسد.
افزون بر این‌ها، آب سرد می‌تواند پوست را سفت کند و این اتفاق هم تأثیر زیادی روی جذب محصولات مراقبت از پوست می‌گذارد. زمانی که منافذ پوست سفت می‌شوند می‌توانند تأثیر محصولات مراقبتی را افزایش دهند و بهتر از سلامت پوست محافظت کنند.
۵. می‌تواند سلامت روان را تقویت کند
قرار دادن بدن در آب سرد از آنجا که منجر به تقویت دستگاه عصبی میشود می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند و در کنار تقویت روحیه و خلق‌وخو به کاهش استرس، اضطراب و نشانه‌های افسردگی هم منجر شود.
اگر همیشه از مشکلات روانی رنج می‌برید و زندگی‌تان پر از استرس و فکرهای منفی است شاید حمام یخ همان معجزه‌ای باشد که دنبالش می‌گردید. با توجه به پژوهش‌هایی در سال ۲۰۱۸، سرد کردن بدن به‌ویژه در ناحیه‌ی گردن می‌تواند عصب واگ را تحریک کند و منجر به کاهش ضربان قلب و از بین رفتن استرس شود. عصب واگ طولانی‌ترین عصب مغزی است و در بسیاری از کارکردهای بدن از جمله سخن گفتن، نفس کشیدن، غذا خوردن و تنظیم ضربان قلب نقش دارد.
در یک بررسی در سال ۲۰۱۴ درباره‌ی آب‌درمانی، پژوهش‌گران به این نتیجه رسیدند که قرار گرفتن در معرض سرما (مانند کمپرس سرد یا غوطه‌ور شدن در آب یخ) می‌تواند توانایی و کارکرد دستگاه عصبی مرکزی بدن را افزایش دهد. در صورتی که دستگاه عصبی مرکزی شما به‌خوبی کار کند و با اختلال‌ها مواجه نشود شما می‌توانید بهتر بخوابید و کمتر به مشکلات روانی دچار شوید.
به طور کلی، اگر هر روز حمام یخ یا دوش آب سرد بگیرید ممکن است از بدخلقی‌ها و زودرنجی‌ها در امان بمانید و خلق‌وخوی بهتری داشته باشید.
یک بررسی در سال ۲۰۱۴ هم به این نتیجه رسیده که دوش آب سرد دارای ویژگی‌های ضدافسردگی است. پژوهش‌گران بر این باورند که گیرنده‌های سرما در بدن منجر به ارسال تکانه‌‌های الکتریکی به عصب‌های مغزی می‌شوند و در نتیجه وضعیت ذهنی و روانی را بهبود می‌بخشند. کارشناسان همچنین ادعا دارند آب سرد می‌تواند منجر به ترشح هورمون‌های حال خوب کن از جمله اندورفین شود و سطح انرژی و شادمانی را افزایش دهد.
در حالی که برای درک پیوند میان حمام یخ و افسردگی همچنان به پژوهش‌های بیشتری نیاز است، ولی بد نیست از غوطه‌ور شدن در آب یخ یا دوش آب سرد کمک بگیرید تا افسردگی خود را کاهش دهید و روحیه و خلق‌وخوی خود را هم بهبود ببخشید.
۶. گردش خون را تقویت می‌کند
حمام یخ می‌تواند برای سلامت قلب هم مفید باشد. شما هنگامی که در آب سرد غوطه‌ور می‌شوید خون به‌سرعت به سوی اندام‌های حیاتی‌تان سرازیر میشود. بنابراین، قلب شما مجبور میشود سخت‌تر کار کند، خون را با کمک رگ‌های خونی پمپاژ کند و اکسیژن و مواد مغذی حیاتی را به بدنتان برساند.
جالب اینجا است که یک پیاده‌روی ۱۰ دقیقه‌ای هم می‌تواند همین تأثیر را داشته باشد. بنابراین در صورتی که اهل پیاده‌روی نیستید می‌توانید در آب یخ غوطه‌ور شده و از این فایده‌ی بی‌نظیر بهره‌مند شوید.
۷. قرار گرفتن در آب یخ منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن میشود
درباره‌ی اینکه آیا می‌توان سیستم ایمنی را تقویت کرد یا نه بحث‌های فراوانی وجود دارد و برخی بر این باورند که شما نمی‌توانید آن را قوی‌تر کنید، بلکه تنها می‌توانید آن را سالم نگه دارید تا بدن در برابر بیماری‌ها و مشکلات سلامتی ایمن باشد. در هر صورت، غوطه‌ور شدن در آب یخ می‌تواند روی سیستم ایمنی شما تأثیر بگذارد و از سلامتی آن حمایت کند.
یک پژوهش در سال ۲۰۱۶ نشان داده افرادی که دوش آب سرد می‌گیرند کم‌وبیش ۳۰ درصد کمتر به بیماری‌های مختلف دچار می‌شوند. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ هم پژوهش‌گران به این نتیجه رسیدند که مردم با غوطه‌ور شدن در آب سرد، تنفس‌های عمیق و مدیتیشن می‌توانند به طور مثبتی روی سیستم ایمنی خود تأثیر بگذارند و سلامتی آن را حفظ کنند.
شرکت‌کنندگان در این مطالعه هنگامی که در معرض عفونت‌های باکتریایی قرار گرفتند و از این تکنیک‌ها استفاده کردند توانستند واکنش ضدالتهابی بیشتری از خود نشان دهند و با نشانه‌های بیماری کمتری روبه‌رو شوند.
نکاتی که برای قرار گرفتن در آب یخ باید در نظر داشته باشید
اگر تصمیم گرفته‌اید بدن خود را در آب یخ غوطه‌ور کنید تا از فوایدی که نام بردیم بهره‌مند شوید یادتان باشد اول از همه حتما با یک پزشک مشورت کنید و ببینید این کار برای شما مناسب است یا نه.
نکته‌ی دیگر این است که در ابتدای کار زیاده‌روی نکنید و بدنتان را در آب بسیار سرد و برای مدت زمان طولانی قرار ندهید. بهتر است در ابتدا نهایت ۲۰ ثانیه در آب یخ قرار بگیرید تا از خطر ابتلا به هیپوترمی یا سرمازدگی جلوگیری کنید.
همچنین یادتان باشد پس از انجام این کار صورت خود را بشویید و تمیز کنید، زیرا دمای پایین آب باعث میشود منافذ پوست سفت شوند و کثیفی‌ها و مواد زائد به دام بیفتند. این اتفاق هم منجر به جوش زدن و آسیب دیدن پوست میشود.
چه کسانی نباید بدن خود را در آب یخ قرار دهند؟
آیا غوطه‌ور شدن در آب یخ برای همه‌ی مردم مناسب است؟ اگرچه این کار دارای فواید فراوانی است، ولی به طور کلی ممکن است کار خطرناکی باشد و برای همه‌ی مردم مناسب به شمار نرود. همچنین برخی از مردم هم که به بیماری‌های خاصی دچار هستند هرگز نباید به سراغ این نوع حمام گرفتن بروند. برای نمونه، اگر شما هم جزو گروه‌های زیر هستید غوطه‌ور شدن در آب یخ یا دوش آب سرد می‌تواند برایتان بسیار خطرناک باشد.
- مردمی که دیابت نوع ۱ یا ۲ دارند.
- کسانی که از پیشتر به بیماری‌های قلبی و عروقی یا فشار خون بالا مبتلا بوده‌اند.
- آن دسته از افرادی که برای تنظیم دمای بدن یا فشار خون خود با اختلال‌هایی مواجه می‌شوند.
اگر نمی‌دانید حمام یخ یا دوش آب سرد می‌تواند برای شما مناسب باشد یا نه، حتما به یک پزشک مراجعه کنید و دیدگاه او را جویا شوید.
سخن پایانی
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که غوطه‌ور شدن در آب یخ می‌تواند به ریکاوری بدن پس از ورزش کمک کند و فواید فراوانی برای سلامتی بدن داشته باشد. با توجه به پژوهش‌ها، شما زمانی که بدن خود را در معرض آب یخ قرار می‌دهید می‌توانید درد عضلانی را کاهش دهید، ظاهر و سلامت پوست خود را بهبود ببخشید، دستگاه عصبی بدن را تقویت کنید، جلوی مشکلات روانی را بگیرید، گردش خون را افزایش دهید و همچنین سیستم ایمنی بدن را تقویت کنید.
با وجود این فواید، قرار گرفتن در آب یخ ممکن است برای هر کسی هم مناسب نباشد. کسانی که به دیابت نوع ۱ یا ۲، بیماری‌های قلبی و عروقی یا فشار خون بالا مبتلا هستند باید از غوطه‌ور شدن در آب یخ خودداری کنند. همچنین بهتر است پیش از انجام این کار با یک پزشک متخصص مشورت کنید و از سازگاری بدنتان با آب سرد مطمئن شوید.
اگر مشکلی برای انجام این کار نداشتید تلاش کنید کار خود را به‌آرامی آغاز کنید و پس از ورزش برای چند ثانیه در آب سرد قرار بگیرید تا افزون بر بهبود ماهیچه‌ها به حفظ سلامتی خود هم کمک کنید.