چگونه مهارت گوش دادن فعال را تمرین کنیم؟

ارتباطات موثر می‌توانند به صورت تقریبی هر گام از زندگی را بهبود ببخشند. مهارت‌های ارتباطی قوی به موفقیت در کسب‌و‌کار کمک کرده و تاثیر مثبتی بر روابط شخصی خواهند داشت. از سوی دیگر، ارتباطات ضعیف می‌توانند منجر به چالش‌های بسیار زیادی در همه‌ی روابط شوند. این مهارت‌ها تاثیر شگرفی بر همه‌ی مراحل زندگی دارند. با وجود اینکه ممکن است گوش دادن به عنوان یک جزء اصلی و کلیدی در ارتباطات به فکرتان خطور نکند اما در واقع یکی از کلیدی‌ترین اجزا است. نیمی از مکالمه گوش دادن است. برای اینکه مکالمه‌کننده‌ی خوبی باشید باید یاد بگیرید که چگونه به صورت واقعی گوش دهید. در این مطلب چگونگی تمرین کردن گوش دادن فعال را شرح داده‌ایم.

گوش دادن فعال چیست؟

بیایید با تعریف گوش دادن فعال شروع کنیم. گوش دادن فعال به این معنا است که شما به صورت فعال در حال گوش کردن به شخص در حال صحبت هستید. این به معنای توجه واقعی به فردی است که در حال صحبت کردن با شما است و با گوش کردن منفعلانه‌ای که در بسیاری از مکالمات انجام می‌شود متفاوت است.

گوش دادن فعال شامل استفاده از بسیاری از حس‌ها برای گوش کردن و توجه تمام و کمال به فرد است. شما باید به فرد مقابل نشان دهید که به صورت واقعی به او گوش می‌دهید، زبان بدن شما هم این موضوع را به فردی که در حال صحبت با شما است منتقل می‌کند. فکر کردن همزمان با گوش دادن واقعی باعث می‌شود مغز به صورت کامل پردازش انجام دهد و بقیه‌ی بدن نشان دهند که شما به صورت کامل در لحظه حاضر بوده و با چیزی که گفته می‌شود درگیر هستید. این یک روش خوب برای بصری‌سازی گوش دادن فعال است.

اهمیت گوش دادن فعال

پیش از رفتن به عمق ماجرای چگونگی گوش دادن فعال، در ابتدا نگاهی به اهمیت گوش دادن فعال می‌اندازیم. در صورتی که شما هم موافق این موضوع هستید که اگر مکالمه‌کننده‌ی خوبی باشید فواید بسیار زیادی در همه‌ی روابطتان حاصل خواهد شد، به احتمال زیاد با این موضوع هم موافق خواهید بود که گوش دادن بخش مهمی از مکالمه است. در ادامه چند دلیل برای ارزش و اهمیت گوش دادن فعال بیان خواهیم کرد:

اعتماد متقابل ایجاد می‌کند

هنگامی که فردی متوجه می‌شود که شما در حال گوش دادن فعال هستید به سرعت فکر می‌کند که شما به آنچه می‌گوید اهمیت داده و توجه می‌کنید. بسیاری از افراد رضایت بسیار زیادی از درک شدن به دست می‌آورند. این یکی از چیزهایی است که باعث ایجاد احساس خوب می‌شود. هنگامی که به فردی نشان می‌دهید که به آنچه می‌گوید بسیار علاقه‌مند هستید، احساس می‌کند که شما به دنبال درک او هستید و همین موضوع تاثیر بسیار خوبی بر احساس اینکه چقدر می‌تواند به شما اعتماد کند، دارد.

اعتماد به نفس را تقویت می‌کند

افرادی که در گوش دادن فعال ماهر هستند، عزت نفس و اعتماد به نفس بیشتری دارند. دلیل این مساله این است که آن‌ها در ساخت روابط قوی و مثبت مهارت دارند. افرادی که این کار را بر اساس یک روال منظم انجام می‌دهند اعتماد به نفس بیشتری دارند.

اشتباهات و سوء تفاهم‌های کمتر

اگر در حال گوش دادن فعال باشید در واقع مقدار بسیار زیادی از جزئیات و نکات ظریف را متوجه می‌شوید که در غیر اینصورت ممکن بود آن‌ها را از دست بدهید. در صورتی که به سادگی منتظر باشید که صحبت فرد تمام شود و شما بتوانید صحبت کنید، فقط توجه نسبی به او دارید و همین مساله باعث می‌شود بسیاری از نقاط مهم را از دست بدهید. هنگامی که به فردی به صورت فعال گوش می‌دهید جزئیات بسیاری را متوجه می‌شوید.

افزایش بهره‌وری

فرض کنید که پروژه‌ای به شما سپرده شده است. حال تصور کنید فردی که پروژه را به شما محول کرده است همه‌ی پروژه را از ابتدا تا انتها شرح می‌دهد. سپس تصور کنید که آن فرد به صورت فعال به پاسخ‌های شما گوش می‌دهد و هر سوال که داشته باشید را شفاف‌سازی می‌کند. شما پس از خارج شدن از آن جلسه تصویر واضحی از آنچه باید تجویل دهید و چگونگی انجام کار دارید، آیا این موضوع احساس خوبی برایتان به همراه نخواهد داشت؟ داشتن کسی که به صورت فعال به شما گوش داده و ارتباط شفافی را با شما ایجاد می‌کند تفاوت بسیار زیادی را در میزان بهره‌وری‌تان در به انجام رساندن پروژه به وجود می‌آورد. در این صورت یک نقشه‌ی راه شفاف و واضح برای رسیدن به مقصد در یک مسیر موفق خواهید داشت.

بحث و دعوای کمتر

به خاطر داشته باشید که یکی از بزرگترین رضایت‌هایی که هر فرد می‌تواند در زندگی داشته باشد احساس درک شدن است. یکی از بزرگترین دلایل بالا گرفتن بحث‌ها درک نشدن است. هنگامی که احساس می‌کنیم فردی به صورت کامل و واقعی به ما گوش می‌دهد احساس درک شدن بسیار بیشتری خواهیم داشت و هنگامی که احساس درک شدن داشته باشیم به فرد مقابل اعتماد بیشتری خواهیم داشت و بحث و دعوای کمتری شکل خواهد گرفت و طرفین می‌توانند بسیار ساده‌تر به راه حل خوب دست پیدا کنند. در ادامه چگونگی تمرین کردن گوش دادن فعال را بررسی خواهیم کرد.

چگونه گوش دادن فعال را تمرین کنیم؟

در ادامه گام‌های تبدیل شدن به یک شنونده‌‌ی فعال را بررسی خواهیم کرد. این لیست را به دید چک‌لیستی که باید هر نقطه را پس از تکمیل خط بزنید نگاه نکنید، بلکه بیشتر آن‌ را به دید یک راهنمای کلی ببینید. در صورتی که بتوانید بیشتر این موارد را در مکالمه‌های مهم انجام دهید، در مسیر درست تبدیل شدن به یک شنونده‌ی فعال قرار خواهید گرفت.

۱. ارتباط چشمی داشته باشید

اگرچه نیازی نیست که به چشم‌های فرد مقابل خیره شده و به او زل بزنید، اما باید ارتباط چشمی منظمی با او برقرار کنید. این مورد بیشتر از آن‌ها برای شما مفید است. هنگامی که ارتباط چشمی منظم داشته باشید، مجبور می‌شوید که به آن شخص توجه کنید و به سختی تمرکز خود را از دست می‌دهید. علاوه بر این به فرد مقابل این پیام را منتقل می‌کنید که شما به آنچه گفته می‌شود به اندازه‌ی کافی توجه دارید و هنگام صحبت کردنشان به آن‌ها نگاه می‌کنید.

۲. بیش از اندازه حرکت نداشته باشید

مرتب‌سازی مجدد و راحت شدن هر چند مدت یکبار خوب است اما چیزی که خوب نیست بازی پیوسته با خودکار، برداشتن موبایل یا نگاه کردن به اطراف است. حرکت‌های مداوم این پیام را منتقل می‌کنند که شما به صحبت فرد مقابل علاقه ندارید.

۳. وقفه ایجاد نکنید

این قانون سخت و غیر قابل تغییر نیست. در صورتی که نیاز به شفاف‌سازی درباره‌ی نقطه‌ی خاصی وجود دارد، اشکالی ندارد که مودبانه سوال بپرسید. کاری که نباید انجام دهید متوقف کردن فرد دیگر برای بیان نظر خودتان یا افزودن نظر شخصی خود به مکالمه است. کاری که قرار است انجام دهید گوش دادن است نه صحبت کردن.

۴. مراقب سرنخ‌های غیر کلامی باشید

بیشتر مکالمه به صورت رفتارهای غیر کلامی انجام می‌شود. این بدان معنا است که شما می‌توانید مفاهیم بسیاری را از طریق زبان بدن فرد و نه کلماتی که می‌گوید برداشت کنید. به سرنخ‌های غیرکلامی‌ای که فرد دیگر هنگام صحبت کردن نشان می‌دهد توجه کنید. افراد در صورتی که ناراحت باشند، بیش از حد تکان می‌خورند و حرکت می‌کنند. اگر نگران باشند به چشم‌هایتان نگاه نمی‌کنند. این نوع سرنخ‌های غیرکلامی می‌توانند به شما در شناخت احساس فرد مقابل کمک کنند.

۵. جملات را به شکل دیگر بیان کرده و شفاف‌سازی کنید

گاهی‌ اوقات هنگامی که فردی با ما صحبت می‌کند، گفتگو به اندازه‌ای که می‌خواهیم شفاف نیست. در صورت نیاز چیزی که فرد مقابل گفته است را بار دیگر بیان کنید و از شفاف‌سازی نترسید. شما می‌توانید عبارت‌هایی مانند «برای اینکه مطمئن شوم چیزهایی که شما می‌گویید را به درستی متوجه شده‌ام می‌پرسم که آیا … صحیح است؟» همچنین گفتن چیزی مانند «بنابراین چیزی که من شنیدم … است.» بسیار مفید است زیرا برای فرد مقابل هم فرصت اطمینان از اینکه همه‌ی موارد لازم را به شما گفته است را فراهم می‌کند. علاوه بر این نشان می‌دهد که به اندازه‌ی کافی برای پرسیدن سوال جهت اطمینان از درک مساله توجه دارید.

۶. از چند مشوق استفاده کنید

وقتی پشت سر گذاشتن هر چیزی برای یک فرد دشوار است، فراهم کردن چند مشوق برای تشویق او به ادامه‌ی صحبت یا به اشتراک گذاشتن نتایج خیلی خوب است. نیازی نیست که عجله کنید بلکه وقتی به نظر می‌رسد فردی در میانه‌ی تعریف کردن یک داستان متوقف می‌شود می‌توانید عبارت‌های کوتاهی مانند «خوب بعد …» یا «بعدش چی شد؟» را به کار ببرید. قرار نیست چیزی جز مشوق‌های کوچک در زمان نیاز مکالمه را تحت تاثیر قرار دهد.

۷. بررسی کنید

بررسی و تحقیق برای اطلاعات بیشتر در هنگام نیاز کار بسیار خوبی است. به خاطر داشته باشید که هدف شما تسلط بر مکالمه نیست بلکه هدف گوش دادن فعال به فرد مقابل است. حال زمانی که احساس کردید اطلاعات مرتبط بیشتری وجود دارد که تا آن لحظه گفته نشده‌ است، بهتر است چند سوال موشکافانه بپرسید. این کار به درک بهتر موقعیت کمک می‌کند.

۸. مینیمال و ساده صحبت کنید

به خاطر داشته باشید برای اینکه یک شنونده‌ی فعال باشید باید گوش کنید. شما به دنبال گوش کردن واقعی و درک فرد مقابل هستید. نقش شما در این قسمت صحبت کردن زیاد نیست. شنونده‌ی فعال بودن به معنای گوش کردن با صحبت کمتر و ساده است.

۹. تائید اعتبار کنید

تائید اعتبار فرد مقابل روش بسیار خوبی برای ایجاد احساس درک شدن در وی است. گفتن عباراتی مانند «من متوجه هستم که این موضوع چقدر شما را ناراحت می‌کند» و «من هم اگر به جای شما بودم همین واکنش را نشان می‌دادم» باعث می‌شود فرد مقابل احساس کند که شما هم در طرف او هستید. درست مانند اینکه با او همدلی کرده و او را درک می‌کنید. این کار همچنین باعث ایجاد اعتماد در مکالمه و در رابطه می‌شود.

در پایان

در این مطلب با چگونگی گوش دادن فعال آشنا شدیم. مهارت‌های ارتباطی قوی در همه‌ی روابط از جمله روابط کاری و فردی به فرد کمک می‌کنند. در صورتی که بتوانید مهارت‌های گوش دادن فعال را ایجاد و تقویت کنید، مهارت‌های ارتباطیتان بهبود چشمگیری خواهند داشت. گوش دادن نیمی از مکالمه است و می‌تواند اثر چشمگیری بر موفقیت شما در کار و روابط شخصی داشته باشد.