درد ساق پا نشانه چیست؟ علت، روش درمان و پیشگیری
تا به حال پس از ورزش‌های هوازی یا حتی فعالیت‌های عادی روزانه، دچار درد ساق پا شده‌اید؟ این عارضه می‌تواند ناشی از شین اسپلینت (shin splints) باشد که سندروم فشار ساق میانی نیز نامیده می‌شود. دلیل این نوع دردها فشار روی ساق پا و بافت‌های همبندی است که استخوان را به ماهیچه متصل می‌کنند. برای آشنایی با علت درد ساق پا، درمانش و پیشگیری از آن با ما همراه باشید.
درد ساق پا یا شین اسپلینت چیست؟
منظور از شین اسپلینت، درد استخوان ساق یا همان استخوان بزرگ پایین پاست. درد قلم پا در دوندگان، رقاصان و سربازان بسیار شایع است. درد ساق پا معمولا در ورزشکارانی که به‌تازگی برنامه ورزشی خود را تغییر داده‌اند یا شدیدترش کرده‌اند هم دیده می‌شود. افزایش فعالیت باعث خسته‌شدن ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و بافت استخوانی می‌شود.
در بیشتر موارد، درد ساق پا با استراحت، کمپرس سرد و سایر اقدامات خودمراقبتی درمان می‌شود. همچنین خوب است بدانید که پوشیدن کفش ورزشی مناسب و تغییر برنامه ورزشی نقش بسزایی در پیشگیری از این عارضه دارند.
علائم اختلالات درد ساق پا
اگر به شین اسپلینت دچار شوید، متوجه حساسیت به لمس و درد قسمت درونی استخوان ساق همراه با التهاب ملایم در قسمت پایینی پا می‌شوید. ممکن است در اوایل این درد با پایان ورزش متوقف شود، اما به‌مرور درد قلم پا می‌تواند مداوم شود و به واکنشی فشاری یا شکستگی فشاری پا منجر شود. نشانه‌های بیماری به این دو صورت ظاهر می‌شوند:
- دردی که در جلو و خارج ساق پا حس می‌شود. ابتدا هنگامی متوجه درد می‌شوید که پاشنه هنگام دویدن با زمین برخورد می‌کند. با گذر زمان، درد مداوم می‌شود و لمس ساق دردناک خواهد بود.
- درد از قسمت درونی ساق و بالای مچ پا شروع می‌شود. این درد هنگام ایستادن روی انگشتان یا چرخاندن مچ پا به داخل بدتر می‌شود. با پیشرفت شین اسپلینت، درد افزایش می‌یابد.
علت درد ساق پا
شین اسپلینت بر اثر فشار مداوم بر استخوان ساق و بافت همبندی که ماهیچه را به استخوان وصل می‌کند ایجاد می‌شود. این عوامل خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند:
- داشتن کف پای صاف به طوری که با قدم برداشتن قوس پا به زمین برسد؛
- کفش‌هایی که اندازه نیستند یا حمایت لازم را فراهم نمی‌کنند؛
- ورزش بدون کشش‌های گرم‌کردن و سردکردن بدن؛
- ماهیچه‌های ضعیف مچ پا، ران و شکم.
این افراد بیشتر در معرض خطر درد ساق پا هستند:
- دونده‌ها، مخصوصا اگر به‌تازگی برنامه دویدن را شروع کرده باشند؛
- افرادی که ناگهانی شدت، مدت و دفعات ورزش خود را افزایش داده‌اند؛
- کسانی که روی سطوح ناهموار مانند تپه‌ها یا سطوح سخت مانند سیمان می‌دوند؛
- سربازان؛
- افرادی با کف پای صاف.
پیشگیری
- راه‌رفتن خود را بررسی کنید. بررسی شیوه راه‌رفتن شما می‌تواند منجر به شناخت الگویی شود که این درد را ایجاد می‌کند. در بسیاری از موارد، تغییری جزئی در نحوه دویدن می‌تواند خطر ابتلا به این عارضه را کاهش دهد.
- بیش از حد از خود کار نکشید. دویدن زیاد یا انجام سایر فعالیت‌های هوازی شدید برای مدت طولانی می‌تواند ساق شما را خسته کند.
- کفش مناسب انتخاب کنید. اگر دونده هستید، از کفش مناسب دویدن استفاده کنید. بهتر است هر ۵۶۰ تا ۸۰۰ کلیومتر کفش خود را عوض کنید.
- صافی کف پای خود را درمان کنید. وسیله‌های حمایتی قوس پا می‌توانند از درد ناشی از شین اسپلینت پیشگیری کنند.
- از کفه‌های جذب‌کننده فشار استفاده کنید. این کفه‌ها می‌توانند علائم شین اسپلینت را کاهش دهند و از ابتلای دوباره به آن پیشگیری کنند.
- کمتر به خودتان فشار وارد کنید. ورزشی انجام دهید که فشار کمتری به ساق پایتان وارد می‌کند، مثل شنا، پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری. در نظر داشته باشید که باید فعالیت‌های جدید را آرام شروع کنید و زمان و شدتشان را به‌مرور افزایش دهید.
- تمرین‌های قدرتی را به برنامه ورزشی خود اضافه کنید. تمریناتی انجام دهید که پاها، مچ پا و ران‌های شما را قوی‌تر و باثبات‌تر می‌کنند. این‌طوری می‌توانید برای ورزش‌های شدید آماده شوید.
درمان درد ساق پا
انتخاب بهترین روش درمانی برای شما به این عوامل بستگی دارد:
- سن؛
- سابقه بیماری و سلامت عمومی؛
- شدت درد ساق پا؛
- توانایی تحمل داروها، اقدامات پزشکی یا درمانی؛
- طول مدت بیماری.
ممکن است پزشک برای بررسی دقیق‌تر عارضه شما یا مشاهده شکستگی‌ها از عکس‌برداری اشعه X استفاده کند. روش‌های درمانی مؤثر برای شین اسپلینت عبارت‌اند از:
- به بدن خود استراحت بدهید. مدتی استراحت می‌تواند باعث بهبود شما شود.
- روی ساق پا یخ بگذارید. برای کاهش درد و التهاب هر ۳ یا ۴ ساعت یک بار به‌مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه یخ را روی ساق خود بگذارید. این کار را ۲ تا ۳ روز یا تا هنگامی که درد کاهش یابد تکرار کنید.
- از کفه‌های مخصوص برای کفش خود استفاده کنید. در صورت صافی کف پا، می‌توانید از این کفه‌ها برای بهبود قوس پای خود استفاده کنید.
- از مسکن‌های ضدالتهابی استفاده کنید. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند برای کاهش درد و التهاب مؤثر باشند. البته این داروها عوارضی نیز دارند، مثلا احتمال خونریزی یا تاول را افزایش می‌دهند. بهتر است برای مصرف این داروها با داروساز یا پزشک مشورت کنید.
نشانه‌های التیام ساق پا
- پای آسیب‌دیده به‌اندازه پای دیگر انعطاف دارد؛
- پای آسیب‌دیده به‌اندازه پای دیگر قوی است؛
- می‌توانید بدون مشکل قسمت‌هایی را فشار دهید که قبلا دردناک بودند؛
- می‌توانید بدون درد بدوید و راه بروید.
نمی‌توان دقیق گفت که چه زمانی درد ساق پا از بین می‌رود. این امر به دلیل ایجاد آن بستگی دارد. همچنین سرعت التیام هر فرد با فرد دیگر متفاوت است، اما معمولا زمان بهبودی ۳ تا ۶ ماه در نظر گرفته می‌شود.
سخن پایانی
درد ساق پا پدیده‌ای بسیار شایع بین ورزشکاران است، اما باید جدی گرفته شود. این عارضه می‌تواند منجر به شکستگی‌های کوچک ناشی از فشار شود و درمان‌نکردن آن می‌تواند عوارضی دائمی بر جای بگذارد. مهم‌ترین نکته این است که به پای خود استراحت دهید و برای شروع دوباره فعالیت‌ها عجله نکنید. با رعایت نکته‌های ذکرشده می‌توانید به شیوه‌ای مؤثر و بدون عوارض سلامت خود را بازیابید.