دماسنج یا ترمومتر وسیله ایست که برای اندازه گیری حرارت و دما مورد استفاده قرار میگیرد. این وسیله انواع مختلفی دارد که هر کدام برای کاربرد های خاصی مورد استفاده قرار میگیرند. دماسنج در بازه وسیعی از صنایع از پزشکی گرفته تا کولر خانه و صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شاید بد نباشد ابتدا به تعریف دما بپردازیم تا دید بهتری نسبت به ترمومتر وجود داشته باشد.

دما چیست ؟

دما یک کمیت فیزیکی است که نشان دهنده میزان انرژی داخلی یک ماده است. تعریف دما با گرما متفاوت است. گرما یک خاصیت مقداری است.(با تغییر میزان ماده، تغییر میکند) اما دما یک کمیت شدتی است.(به مقدار ماده ربطی ندارد)
دما به نوعی میانگین انرژی ذرات ماده است و به همین دلیل (میانگین بودن) نیز یک کمیت شدتی است.

شرکت پیرکس فن  در زمینه فروش انواع ترمومتر فعالیت می‌کند برای ثبت سفارش خرید ترمومتر می توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.

ترمومترها به انواع مختلفی تقسیم بندی میشوند که هرکدام روش کارشان نیز با یکدیگر متفاوت است.

انواع ترمومتر

• ترمومتر جیوه ای

اساس کار این نوع دماسنجها، استفاده از تغییر حجم جیوه در اثر تغییر دما است. ترمومتر جیوه ای عمدتا در پزشکی و برای اندازه گیری تب مورد استفاده قرار میگیرند. در این دماسنجها با تغییر دما، حجم جیوه تغییر کرده(منبسط یا منقبض میشود) و در اثر آن جیوه در ستون درجه بندی شده جابجا شده و روی درجه دمای مورد نظر قرار میگیرد.

فروش دماسنج جیوه ای

• ترمومتر الکلی

اساس کار این دماسنج ها هم مانند جیوه است اما با این تفاوت که به جای جیوه از الکل استفاده میکند. دماسنج های الکلی ترمومتر الکلی بیشتر در آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار میگیرند. معمولا این دماسنجها برای بازه دمایی 0-100 درجه سانتی گراد مورد استفاده قرار میگیرند. دماسنج های الکلی خطر کمتری از نظر سمیت نسبت به دماسنج های جیوه ای دارند و همین هم آنها را به گزینه مناسبی برای اینکار تبدیل کرده است.

فروش دماسنج الکلی

• ترمومتر دیجیتال
  

ترمومتر دیجیتال چیست؟

ترمومتر های دیجیتال کاربردهای زیادی دارند و تقریبا در تمامی صنایع مورد استفاده قرار میگیرند. اساس کار آنها از طریق نیمه رسانا هاست. سنسور آنها نوعی نیمه رسانا است که درصورت تغییر دمای آن، مقاومتش تغییر کرده و درنتیجه این تغییر مقاومت، جریان عبوری از آن نیز تغییر میکند که با کمک آن، میتوان دمای محیط را اندازه گیری کرد.

این ترمومترها در جاهای زیادی دیده میشوند. در یخچال ها، اتو خانه، کولرهای جدید و …

• ترموکوپل ها

اساس کار این نوع ترمومترها به این شکل است که در نوک آنها، دو فلز مختلف به یکدیگر متصل شده اند. در نتیجه حرارت، در این محل اتصال اختلاف پتانسیل ایجاد میشود. بر اساس میزان اختلاف پتانسیل ایجادی از آنها میتوان دمایی که در آن قرار دارند را استفاده کرد. این این ترموکوپل ها معمولا در صنعت بدین شکل استفاده میشود که آنها را با یک سیم فلزی بلند وارد کوره کرده و دمای درون کوره را اندازه گیری میکنند.

• ترمومتر لیزری(ترمومتر مادون قرمز – ترمومتر IR)

دماسنجهایی که در بالا معرفی شدند، همگی دماسنج های تماسی بودند. بدین معنا که برای اندازه گیری دما، نمیتوان از راه دور اقدام کرد و باید دماسنج را وارد محیط کرده و یا به محیط نزدیک کرد. نوع دیگری از دماسنج ها هستند که با عنوان دماسنج های لیزری ترمومتر لیزری شناخته میشوند. اساس کار این دماسنج ها به این شکل است که موجی از پرتو مادون قرمز(IR) را ارسال کرده که با جسم برخورد میکند. در اثر این برخورد، با توجه به دمای جسم، انرژی پرتوهای بازگشتی تغییر میکند که با اندازه گیری این تغییر میتوانند دمای جسم را بدست آورند. این نوع دماسنج ها بدلیل آنکه میتوانند از راه دور مورد استفاده قرار بگیرند، کاربردهای زیادر در مواردی که امکان نزدیک شدن به منبع حرارت وجود ندارد، پیدا کرده اند.

ترمومترهای لیزری بدلیل همین ویژگی که میتوانند از فاصله چندمتری مورد استفاده قرار بگیرند، بسیار مورد اقبال وارد شده اند. حتی در خیلی مواردی که محدودیتی برای نزدیک شدن به جسم وجود ندارد هم از این ترمومترها استفاتده میشود.

• ترمومتر گازی

در این نوع ترمومتر، یک گاز درون یک محفظه با حجم ثابت قرار دارد. همچنین یک سنسور فشار نیز در محفظه قرار دارد. با تغییر کردن دما، فشار گاز داخل محفظه تغییر میکند. اگر داده های مربوط به آن به درستی درچه بندی شده و کالیبره شده باشند. با اندازه گیری فشار داخل محفظه، می توان دما را محاسبه کرد.

همانطور که در تصویر بالا دیده می شود، با افزایش فشار گاز درون محفظه (که در اثر افزایش دما به وجود می آید)،  ارتفاع ستون جیوه تغییر کرده و از روی درجه بندی روی این ستون می توان دمای گاز را اندازه گیری کرد. (نکته: دمایی که محفظه گاز در آن قرار دارد اهمیت دارد.)

• ترمومتر دهانی

دماسنج دهانی یکی از انواع دماسنج هاست که عمدتا برای اندازه گیری تب استفاده می شود. این دماسنج برای استفاده در کودکان مناسب بنظر می رسد.

• دماسنج گوشی

یکی دیگر از روش های اندازه گیری تب، اندازه گیری دمای بدن از طریق مجرای گوش است. ترمومترهای گوشی نیز وارد مجرای گوش شده و دمای داخل آن مجرا را به صورت دیحیتال اندازه گیری می کنند.

عمدتا ترمومترهایی که در پزشکی برای اندازه گیری دمای بدن استفاده می شوند، دارای دقتی در ابعاد 0.1 درجه سانتی گراد هستند.

ترمومترهایی که برای کاربردهای صنعتی مانند اندازه گیری دمای کوره ها استفاده می شوند، دقتی در ابعاد 1 درجه سانتی گراد دارند.

بیشینه و کمینه دمای دماسنج ها نیز بستگی به کاربرد هر دماسنج دارد. ترمومترهای الکلی و جیوه ای عمدتا در بازه 0 تا 100 درجه سانتی گراد (ممکن است 10-20 درجه کمتر یا بیشتر باشد) فعالیت می کنند. ترموکوپل ها بازه دمایی خیلی گستره تری برای اندازه گیری دارند و حتی برای اندازه گیری دمای کوره ها نیز قابل استفاده هستند.(بسته به جنس آلیاژ و …)

یکی از حوزه های که بسیار از ترمومتر ها استفاده می‌کند، حوزه پزشکی است. در این حوزه، دمای کاری سلولهای بدن انسان بسیار در عملکرد آن موثر است با تغییر خیلی کمی در دمای سلولها میتواند منجر به تغییرات خیلی شدید در عملکرد بدن بشود.