با مزاج شناسی آشنا شوید
یکی از نکات جالب و بسیار مهم در آشپزی ایرانی، ارتباط تنگاتنگ آن با طب سنتی است. ایرانی‌ها در طبغ غذا به نکات متعددی در خصوص سلامتی جسم و جان توجه دارند. در ادامه قصد داریم در مورد مزاج شناسی اشاره کنیم. غذاهایی که هر روز میل می‌کنیم مزاج دارند و در بدن تغییر می‌کنند و تبدیل به سودا، بلغم، خون و صفرا می‌شوند که بدن به همه آن‌ها احتیاج دارد. نوع غذاهای مصرف شده در طی روز در میزان تولید سودا، بلغم، خون یا صفرا نقش به سزایی دارد و هر کس بنا به مزاجی که دارید باید به نوع غذا توجه کند.
مزاج شناسی یا طبع چیست؟
مزاج یا طبع، حالتی است که بر اثر یک عامل خارجی، مثل هوا یا مهمتر از آن غذا، در بدن انسان به وجود می‌آید و بر سازکار و حال و روز ما تاثیر می‌گذارد. لازم نیست برای آشنایی با مزاج انسان وارد فلسفه و مبانی پزشکی شویم؛ بلکه با کمی دقت در رویدادهای اطراف و تغییر و تحول درونی خود به نتایج چشمگیری دست خواهیم یافت.
یک قاشق مرباخوری فلفل قرمز برای بروز گرمی در هر فرد کافیست، البته کسی جرات مصرف این مقدار فلفل قرمز را ندارد! اگر این مقدار فلف را بخوریم داغ می‌شویم، نمی‌توانیم سرجایمان بنشینیم. بلند می‌شویم و شروع می‌کنیم به راه رفتن و دنبال چیزی برای رفع مشکل!
فلفل از نظر طب ایرانی فوق‌العاد گرم است!
در مقابل، فردی که بعد از خوردن آب دوغ خیار و دو پیاله ماست گاوی، گوجه سبز و توت فرنگی می‌خورد، به حس کرختی دچار می‌شود و توان جنب و جوش ندارد. می‌خواهد مطالعه کند ولی پلک‌هایش سنگین می‌شود. بعد از یک ساعت خواب سردرد دارد و سستی و حس کوفتگی سرتاسر بدنش را فرا می‌گیرد.
دوغ، خیار گوجه سبز و توت فرنگی از نظر طب ایرانی سرد است!
مزاج شناسی در فصول
- بهار، گرم و تر است. در این فصل غلبه مزاج خونی زیاد روی می‌دهد. تغییرات کیفی خون در این فصل ظهوری کامل دارد.
- تابستان، گرم و خشک است و هم مزاج صفراء است. از علایم این مزاج، تشنگی است.
- پاییز، سرد و خشک است و به مزاج سوداء نزدیک است. خشکی پوست از علایم این فصل است.
- زمستان، سرد و تر بوده و غلبه بلغم در این فصل زیاد بروز می‌کند. کندی هضم و بیماری سرماخوردگی بیشتر در این فصل دیده می‌شود.
مزاج شناسی اعضای بدن
- قلب گرم و خشک
- شریان گرم و خشک
- ورید گرم و خشک
- خون گرم و تر
- کبد گرم و تر
- گوشت گرم و تر
- کلیه گرم و تر
- طحال خشک و سرد
- مو خشک و سرد
- استخوان خشک و سرد
- زرد پی خشک و سرد
- غضروف خشک و سرد
- عصب خشک و سرد
- چربی تر و سرد
- مغز تر و سرد
- نخاع تر و سرد
انواع مزاج را بشناسید
در مجموع ۴ نوع مزاج وجود دارد که در ادامه قصد داریم به معرفی این ۴ نوع بپردازیم. با اطلاع از مزاج می‌توان رژیم غذایی صحیحی را دنبال کنید و سلامت بدن را همواره تضمین کنید. باید بدانیم که مزاج هر فرد ممکن است دچار تغییراتی موقت یا دائمی شود. در بسیاری از موارد با برطرف کردن این عوامل تغییر دهنده، راه دستیابی به تعادل پیش روی ما باز می‌شود. البته همه تغییر مزاج‌ها به اقدام جدی نیاز ندارد.
مزاج گرم و خشک یا صفراوی
افراد با مزاج گرم و خشک، از نظر اسکلت بدنی، مفاصل درشت و محکمی دارند. دارای پوست خشک، موهایی زبر، کم‌پشت و چشمانی درشت هستند. افراد با مزاج گرم و خشک افرادی زیرک، سخاوتمند، رک گو، عاطفی، با حافظه قوی و اشتهای خوبند. این افراد زود عصبانی شده و از این شاخه به آن شاخه می‌پرند. آن‌ها از نظر فعالیت فیزیکی بسیار فعال و از نظر فعالیت‌های ذهنی بسیار دقیق و منظم هستند. این افراد شرایط گرم و خشک را تحمل نمی‌کنند و ۵ تا ۶ ساعت خواب روزانه برای آن‌ها کافی است.
مزاج گرم و تر یا دموی
افراد دارای مزاج گرم و تر دارای بدن تنومند و پرگوشت، استخوان‌بندی درشت و عضلانی، پوست نرم و متعادل هستند. بدن آن‌ها گرم و رنگ پوست آن‌ها مایل به قرمز است. دارای موهای ضخیم، پرپشت و چرب هستند و مویرگ‌های آن‌ها برجسته به نظر می‌آید. این افراد، شخصیتی متقاعدکننده، دوستانه، منعطف، بذله‌گو، خیالباف، عاطفی، شاد، جسورانه، هیجان زده و نگران دارند. همچنین حافظه و استقامت فیزیکی خوبی دارند و از نظر فعالیت بدنی فعال هستند. افراد با مزاج گرم و تر، تحمل شرایط گرم و مرطوب را نداشته و خواب آن‌ها عمیق است. خانم‌ها با این مزاج، قاعدگی‌های دردناکی را تجربه می‌کنند.
مزاج سرد و خشک یا سوداوی
افراد با مزاج سرد و خشک، بدن استخوانی و باریک اندام، با مفاصل کوچک و لاغر دارند. دارای پوست سرد، خشک و بافت زبر هستند. موهایی نازک، زبر، تیره و خشک، چشم‌هایی کوچک و صدایی ملایم دارند اما سریع صحبت می‌کنند. افراد با مزاج سرد و خشک افرادی متفکر، اهل مدیریت و تفکر هنری، تحلیل‌گر و کمال‌گرا هستند. ترسو و مضطرب بوده و حافظه کوتاه مدت خوبی دارند. اشتهای آن‌ها متغیر است. از نظر فعالیت‌های فیزیکی با‌ثبات، مرتب، منظم و فعال هستند. از نظر روحی حالت بی‌قراری دارند و حساس و شکننده هستند. افراد با این مزاج دارای قدرت تصور بالایی هستند و شرایط سرد و خشک را نمی‌توانند تحمل کنند. زیاد عرق نمی‌کنند و تمایل به بی‌خوابی دارند. زنان با این مزاج، در طول دوره قاعدگی افسردگی را تجربه می‌کنند.
مزاج سرد و تر یا بلغمی
افراد با مزاج سرد و تر از نظر استخوان‌بندی درشت و چاق بوده و استعداد اضافه وزن دارند. استخوان‌بندی آن‌ها به درشتی افراد با مزاج گرم و تر نیست، بلکه ویژگی اصلی آن‌ها افزایش توده چربی بدن و چاقی است. افراد با این مزاج دارای پوست سرد، مرطوب و نرم هستند، رنگ پوست آن‌ها روشن است و موهایی نازک، روشن و چرب، چشم‌هایی درشت و تن صدای پایینی دارند. شخصیت این افراد آرام است و شنونده‌های خوبی هستند. از نظر احساسی، ترسو و خجالتی هستند اما اعتماد به نفس بالایی دارند. اشتهای آن‌ها ثابت و معمولی است، می‌توانند وعده‌های غذایی خود را به راحتی حذف کنند و احساس تشنگی کمی می‌کنند. از نظر فیزیکی استقامت ندارند و فعالیت ذهنی آن‌ها آهسته است. افراد با این مزاج، شرایط مرطوب و سرد را نمی‌توانند تحمل کنند، کم عرق می‌کنند، خواب آن‌ها سنگین است و ۸ ساعت یا ساعات بیشتری برای خوابیدن در روز احتیاج دارند.
تست مزاج شناسی
تست‌های مزاج شناسی بسیار متنوعی در جهان وجود دارد که در ادامه قصد داریم به معرفی چند مورد بسیار مهم بپردازیم؛ تا شما را در رژیم غذایی مناسب کمک کند.
شکل مفاصل بدن چگونه است؟
- مفاصل برجسته و نمایان
- مفاصل صاف و غی نمایان
مزاج تان گرم و خشک است اگر مفاصل نمایان و برجسته دارید و مزاجتان سرد و تر است اگر پاسختان گزینه دوم باشد.
آیا رگ‌های دست و بدن دیده می‌شود؟
- بلی
- خیر
اگر جواب شما بلی است، مزاجتان گرم و خشک و اگر پاسختان خیر است، مزاجتان سرد و تر است.
کف دست شبیه کدام شکل هندسی است؟
- مربع
- مستطیل و کشیده با انگشتان بلند و دراز
- مستطیلی شکل عمود بر انگشتان دست
مزاجتان معتدل است و بین گرم و سرد قرار دارد اگر کف دست‌تان مربع شکل باشد. اگرجوابتان گزینه دوم است طبع شما گرم و خشک و مزاج تان سرد و خشک است اگر جوابتان گزینه سوم است.
در صحبت کردن تاثیرگذار یا تاثیرپذیر هستید؟
- تاثیرگذار
- تاثیرپذیر
مزاجتان گرم و خشک است اگر مورد اول گزینه انتخابی شماست و اگر پاسختان گزینه دوم است، دارای مزاج گرم و تر هستید.
اشتهایتان چگونه است؟
- زیاد
- کم
- معمولی
اگر اشتهایتان زیاد است، مزاج تان سرد و تر، اگر اشتهایتان کم است، مزاج تان گرم و خشک و اگر گزینه سوم را انتخاب کرده اید، مزاجتان معتدل است؛ یعنی بین مزاج گرم و تر است.